DNA (axit deoxyribonucleic) là một phân tử phức tạp chứa thông tin di truyền của mọi sinh vật sống. Cấu tạo, cấu trúc không gian và chức năng của nó đều rất quan trọng.

Cấu tạo:

DNA được cấu tạo từ các đơn phân gọi là nucleotit. Mỗi nucleotit gồm ba thành phần:

• Đường deoxyribose: Một loại đường 5 carbon.

• Nhóm phosphate: Nhóm này mang điện tích âm, tạo liên kết với các nucleotit khác.

• Bazơ nitơ: Có bốn loại bazơ nitơ khác nhau: adenine (A), guanine (G), cytosine (C), và thymine (T). Các bazơ này quyết định mã di truyền.

Cấu trúc không gian:

DNA có cấu trúc xoắn kép, hình như một thang xoắn. Hai mạch đơn của DNA được liên kết với nhau bởi các liên kết hydro giữa các bazơ nitơ:

• A liên kết với T: Hai liên kết hydro

• G liên kết với C: Ba liên kết hydro

Hai mạch này chạy ngược chiều nhau (mạch này 3'→5' và mạch kia 5'→3'). Cấu trúc xoắn kép này đảm bảo sự ổn định và khả năng sao chép chính xác của DNA.

Chức năng:

Chức năng chính của DNA là lưu trữ và truyền đạt thông tin di truyền. Cụ thể hơn:

• Lưu trữ thông tin di truyền: Thông tin di truyền được mã hóa trong trình tự các bazơ nitơ trên DNA. Trình tự này quyết định các đặc tính di truyền của một sinh vật, từ màu mắt đến khả năng chống lại bệnh tật.

• Sao chép chính xác: DNA có khả năng tự sao chép chính xác thông tin di truyền trước mỗi lần phân chia tế bào. Điều này đảm bảo rằng thông tin di truyền được truyền đạt không đổi cho các tế bào con.

• Điều khiển quá trình tổng hợp protein: Thông tin mã hóa trong DNA được sử dụng để tổng hợp protein. Quá trình này bao gồm hai bước chính: phiên mã và dịch mã.

• Đóng vai trò cấu trúc: DNA cũng đóng một vai trò cấu trúc quan trọng trong tế bào, đặc biệt trong nhiễm sắc thể.

Tóm lại: DNA là phân tử mang thông tin di truyền, cấu trúc xoắn kép đảm bảo tính ổn định và sự sao chép chính xác. Các trình tự bazơ nitơ mã hóa cho các đặc tính di truyền của sinh vật và điều khiển tổng hợp protein, quá trình sinh học cơ bản của sự sống.