“Hoa muộn” – một trong những truyện ngắn đặc sắc của nữ nhà văn Phan Thị Vàng Anh, tác phẩm không chỉ thể hiện phong cách nghệ thuật đặc trưng của nhà văn mà còn cho thấy sự nhạy cảm của nhà văn với cuộc đời, với con người, đặc biệt là với đời sống nội tâm vô cùng phong phú của lớp người trẻ trước những biến đổi của thời đại. Truyện ngắn “Hoa muộn” với kiểu tình huống tâm trạng không tập trung khắc họa ngoại hình hay hành động, cử chỉ của nhân vật mà đi sâu khai thác những trạng thái tâm lí, tình cảm, cảm xúc của nhân vật – Hạc. Đó là sự tự hào, vui sướng khi có nhiều chàng trai lân la tán tỉnh mình của Hạc khi cô còn trẻ “Hạc vêu mặt cười: Nhớ chứ, tôi ghi sổ hết mà!”. Những niềm vui vẻ ấy cũng đi theo thời gian, đi theo những mùa mai rụng lá. Không còn “chú nhỏ” nào đến nhặt lá mai cho Hạc, “khoảng vườn rậm rịt lá mai” và lòng Hạc thì ngổn ngang những cảm xúc. Hạc tiếc nuối về những mối tình ngày xưa ấy và cùng với những hối tiếc ấy là nỗi buồn chán, trăn trở về cuộc đời mình “Năm nay mình đã bao nhiêu tuổi? Vì sao những ngày lễ Tết mình luôn phải nằm nhà?”. Lá mai rụng không ai nhặt thì mai vẫn nở. Chỉ có lòng người là chẳng nở hoa. Thực tại trống trải lấp đầy lòng Hạc. Mùa xuân đến, mọi người vẫn hồ hởi, mai vườn nhà khác vẫn nở đẹp, chỉ có lòng Hạc buồn rũ rượi, chỉ có vườn mai nhà Hạc xanh một màu quạnh hiu. Mùa xuân đất trời vẫn tuần hoàn, xuân đời người lại một đi không trở lại. Tuổi xuân đi, tình yêu cũng theo hết. Hạc đã chẳng còn rung động hay vui thích trước tình yêu “Có mai rồi đấy, mà không thành Tết”. Tác phẩm kết thúc với hình ảnh nắng chiều nhợt nhạt tắt dần trên những ngọn cây để lại cho người đọc bao suy tư, cảm xúc. Tình huống tâm trạng – một kiểu tình huống được sử dụng rất nhiều trong truyện ngắn Việt Nam từ sau năm 1975, với những cách thể hiện hết sức đa dạng, phong phú, cho thấy đời sống nội tâm ngổn ngang, phức tạp, nhiều màu sắc của con người đương đại. “Hoa muộn” của nhà văn Phan Thị Vàng Anh cũng góp phần làm phong phú thêm cho kiểu tình huống tâm trạng ấy. Bằng việc khai thác những tâm tư, tình cảm của Hạc, nhà văn đã lại cho độc giả nhiều suy ngẫm về tuổi trẻ và về tình yêu. Những cảm xúc, tâm tư của Hạc cũng là một trong những cảm xúc, tâm tư của lớp người trẻ trước hiện thực đời sống phức tạp, bề bộn đương thời (cô đơn, chán nản, mất phương hướng,…) mà nhà văn Phan Thị Vàng Anh đã rất tinh tế, nhạy cảm nhìn ra để đưa vào những trang văn đậm chất thơ của mình.