Vở kịch "Lơ xít" (tựa gốc: "Oedipus Rex") là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của nhà soạn kịch Hy Lạp cổ đại Sophocles. Vở kịch này không chỉ mang giá trị nghệ thuật sâu sắc mà còn chứa đựng những tư tưởng triết lý, nhân sinh về số phận, định mệnh và bản ngã con người.

### 1. Nội dung chính
Câu chuyện xoay quanh nhân vật chính là Oedipus – vua của thành phố Thebes. Ngay từ khi sinh ra, Oedipus đã bị định mệnh tác động khi được tiên tri rằng anh sẽ giết cha và lấy mẹ. Để tránh né điều này, Oedipus đã rời bỏ quê hương và không biết rằng cha mẹ thực sự của mình đang chờ đợi anh trở về.

Khi thành phố Thebes rơi vào tình trạng khổ sở vì dịch bệnh, Oedipus quyết định điều tra nguyên nhân và phát hiện ra rằng chính mình là kẻ phạm tội khi vô tình giết cha (Laius) và cưới mẹ (Jocasta). Sự nhận thức chua xót này khiến Oedipus rơi vào bi kịch lớn khi hiểu rằng số phận đã được định sẵn và anh không thể thoát khỏi nó.

### 2. Các nhân vật
- **Oedipus**: Nhân vật chính, biểu tượng cho sự dũng cảm và trí tuệ, nhưng cũng thảm bại. Anh đại diện cho cuộc chiến giữa con người và định mệnh.
- **Jocasta**: Vợ và cũng là mẹ của Oedipus. Bà là một nhân vật đầy mâu thuẫn, đại diện cho sự chấp nhận và cũng là bi kịch của không thể thoát khỏi thực tại.
- **Tiresias**: Nhà tiên tri mù, người mang đến sự thật nhưng lại bị Oedipus chối bỏ. Tiresias đại diện cho sự hiểu biết và biết rõ số phận, nhưng cũng cho thấy rằng không phải lúc nào con người cũng chấp nhận được sự thật ấy.

### 3. Chủ đề chính
- **Định mệnh và số phận**: Vở kịch đặt ra câu hỏi về việc con người có thể vượt qua hay thay đổi số phận hay không. Dù Oedipus nỗ lực hết mình để tránh điều tồi tệ, cuối cùng anh vẫn không thể thay đổi được những gì đã được định sẵn.
- **Sự nhận thức và mù quáng**: Oedipus trong suốt vở kịch đại diện cho con người đi tìm sự thật nhưng lại mù quáng trước những điềm báo. Cuối cùng, sự thật không thể trốn tránh.
- **Sự đau khổ và bi kịch con người**: Oedipus là biểu tượng cho nỗi đau và sự khổ sở của con người khi phải đối mặt với những điều không thể kiểm soát.

### 4. Nghệ thuật
Sophocles sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh một cách tinh tế, kết hợp giữa lối kể chuyện cuốn hút và triết lý sâu sắc. Các yếu tố bi kịch thể hiện sự kịch tính trong mối quan hệ giữa con người và số phận, khiến khán giả cảm thấy xúc động và đồng cảm với số phận của nhân vật.

### 5. Ý nghĩa
"Lơ xít" vừa là một vở kịch gây cảm hứng cho việc suy ngẫm về cuộc sống, vừa là bài học về sự chấp nhận số phận. Qua Oedipus, ta nhận thấy rằng dù có thông minh và dũng cảm đến đâu, con người cũng không thể thoát khỏi định mệnh đã được định sẵn. Vở kịch vẫn còn nguyên giá trị với những triết lý về nhân sinh và số phận cho đến ngày nay.

Tóm lại, "Lơ xít" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật lớn lao mà còn phản ánh sâu sắc những mâu thuẫn trong cuộc sống, giữa con người với định mệnh, với chính mình và với những mối quan hệ quanh mình.