Đảng Cộng sản Đông Dương, tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã đóng một vai trò quan trọng trong Cách mạng tháng Tám năm 1945, dẫn đến việc thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Dưới đây là một số vai trò chính của đảng trong sự kiện lịch sử này:

1. **Lãnh đạo tư tưởng**: Đảng Cộng sản Đông Dương đã đóng vai trò lãnh đạo về tư tưởng cho phong trào cách mạng, cung cấp lý luận và chiến lược cho các lực lượng cách mạng. Đảng đã nhấn mạnh sự cần thiết của một cuộc tổng khởi nghĩa để giành lại độc lập cho dân tộc.

2. **Tổ chức phong trào**: Đảng đã tổ chức và xây dựng Mặt trận Việt Minh, một tổ chức tập hợp các lực lượng yêu nước trong cả nước. Việt Minh đã trở thành lực lượng nòng cốt trong cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp và phát xít Nhật.

3. **Chỉ đạo khởi nghĩa**: Đảng đã có những chỉ thị và hướng dẫn cụ thể cho các cấp bộ thực hiện Tổng khởi nghĩa. Trong tháng 8 năm 1945, khi điều kiện cất cánh đã chín muồi, Đảng quyết định phát động cuộc khởi nghĩa tại các thành phố lớn như Hà Nội, Huế và Sài Gòn.

4. **Giáo dục và tuyên truyền**: Đảng đã tiến hành giáo dục quần chúng về yêu cầu độc lập dân tộc và quyền làm chủ của nhân dân. Các hoạt động tuyên truyền đã giúp nâng cao nhận thức của nhân dân về cách mạng và khích lệ họ tham gia vào cuộc khởi nghĩa.

5. **Đoàn kết các lực lượng cách mạng**: Đảng đã biết cách kết hợp các lực lượng khác nhau trong xã hội, từ các sĩ phu có truyền thống yêu nước đến các tầng lớp nhân dân lao động, tạo thành một lực lượng đoàn kết mạnh mẽ.

6. **Thiết lập chính quyền mới**: Sau khi giành được thắng lợi trong cuộc khởi nghĩa, Đảng Cộng sản Đông Dương đã đóng góp quan trọng vào việc thiết lập chính quyền mới, đưa Hồ Chí Minh lên làm Chủ tịch nước và thành lập Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Tóm lại, Đảng Cộng sản Đông Dương đã đóng vai trò then chốt trong Cách mạng tháng Tám, không chỉ về lãnh đạo tư tưởng mà còn trong tổ chức, chỉ đạo và thiết lập chính quyền mới, từ đó mở ra một kỷ nguyên độc lập cho dân tộc Việt Nam.