Trong truyện ngắn "Đồng đẹp miền quê ngoại" của nhà văn Nguyên Hồng, diễn biến tâm trạng của nhân vật chính, cậu bé nhào, được thể hiện một cách sâu sắc và chân thực. Cậu về thăm quê ngoại trong một tâm trạng đầy lo âu và hồi hộp. Những cảm xúc này xuất hiện ngay từ đầu khi cậu bước chân vào quê ngoại, nơi những ký ức về tuổi thơ và tình yêu thương gia đình luôn gắn bó trong tâm trí cậu.

Tuy nhiên, khi cậu thấy cảnh quê ngoại nghèo nàn, những ngôi nhà rách nát, và không khí thiếu sức sống, tâm trạng của cậu bắt đầu thay đổi. Những niềm vui thuở bé dường như đã bị thay thế bằng sự hụt hẫng và thất vọng. Đặc biệt, cậu cảm thấy mình như một người xa lạ trong chính quê ngoại của mình. Cảm giác lạ lẫm, cô đơn và tủi thân làm cho tâm trạng cậu trở nên nặng nề.

Tuy nhiên, qua thời gian, cậu dần nhận ra sự gắn kết sâu sắc giữa mình và mảnh đất quê ngoại. Cậu bắt đầu hiểu rằng những khó khăn và vất vả của người dân quê là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của họ, và chính những điều này đã góp phần tạo nên sự bền bỉ, kiên cường của họ. Cảm xúc của cậu từ lo lắng, thất vọng dần chuyển thành sự thông cảm, trân trọng hơn đối với quê hương và những giá trị giản dị mà nơi đây mang lại.