1
Xác định xem chất cần phân tích là đơn chất hay hợp chất. Các nguyên tử ở trạng thái tự do, không liên kết với các nguyên tử khác luôn có số oxi hóa bằng 0. Quy tắc này đúng đối với đơn chất cấu tạo bởi một hay nhiều nguyên tử của cùng một nguyên tố.

• Ví dụ, Al(s) và Cl2 đều có số oxi hóa bằng 0 vì chúng đang ở dạng không liên kết.
• Chú ý rằng lưu huỳnh dạng S8 - một dạng tồn tại hiếm gặp của lưu huỳnh, cũng có số oxi hóa bằng 0.

2
Xác định chất cần phân tích có phải là ion hay không. Đối với ion, số oxi hóa bằng chính số điện tích của ion. Quy tắc này áp dụng với cả ion tự do và ion trong các hợp chất.

• Ví dụ, ion Cl- có số oxi hóa là -1.
• Trong hợp chất NaCl, ion Cl vẫn có số oxi hóa là -1. Vì theo định nghĩa, ion Na có điện tích là +1, ta cũng biết ion Cl có điện tích là -1, vì thế số oxi hóa của ion Cl cũng là -1

3
Ion kim loại có thể có nhiều số oxi hóa. Các ion kim loại có thể có một hoặc nhiều điện tích. Ví dụ, ion sắt (Fe) có thể có điện tích là +2 hoặc +3.[1] Điện tích của kim loại (cũng là số oxi hóa) có thể được xác định dựa trên mối quan hệ với điện tích của nguyên tử khác trong hợp chất, hoặc xác định bằng ký hiệu số la mã ở dạng chữ (ví dụ trong câu "Ion sắt (III) có điện tích là +3.")

• Ví dụ, xét một hợp chất có chứa ion nhôm kim loại. Hợp chất AlCl3 có tổng điện tích bằng 0. Bởi ta đã biết ion Cl- có điện tích là -1 và có 3 ion Cl- trong hợp chất, vì thế, để tổng điện tích của hợp chất bằng 0, ion Al phải có điện tích là +3. Do đó, số oxi hóa của Al là +3.

4
Oxi có số oxi hóa là -2 (trừ một số trường hợp đặc biệt). Trong ‘’phần lớn’’ các trường hợp, nguyên tử oxi có số oxi hóa là -2, trừ các trường hợp sau:

• Khi oxi ở trạng thái đơn chất (O2), số oxi hóa là 0, tương tự đối với các nguyên tử nguyên tố khác.
• Khi oxi nằm trong hợp chất ‘’peroxit’’, số oxi hóa của oxi là -1. Peroxit là một nhóm hợp chất có liên kết đơn giữa hai nguyên tử oxi (hay anion O2-2). Ví dụ, trong phân tử H2O2 (nước oxi già), oxi có số oxi hóa (và điện tích) là -1. Tương tự, khi oxi nằm trong gốc oxi hóa hoạt tính cao (superoxide), số oxi hóa của oxi là -0,5.
• Khi oxi liên kết với flo, số oxi hóa của nó là +2. Ta sẽ xét quy tắc đối với các hợp chất chứa Flo ở phần sau. Trong hợp chất (O2F2), số oxi hóa của oxi là +1.
•