Bón phân không hợp lý, dù quá ít hay quá nhiều, đều gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến cây trồng, đất và môi trường. Dưới đây là một số tác động tiêu cực cụ thể:
Đối với cây trồng:
Bón quá ít: Cây không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết để sinh trưởng và phát triển. Cây sẽ còi cọc, lá vàng úa, năng suất thấp và dễ bị sâu bệnh tấn công.
Bón quá nhiều: Gây ngộ độc cho cây, làm cháy rễ, héo lá, thậm chí chết cây. Các chất dinh dưỡng dư thừa không được cây hấp thụ sẽ tích tụ trong đất hoặc rò rỉ ra môi trường, gây ô nhiễm.
Đối với đất:
Mất cân bằng dinh dưỡng: Bón quá nhiều một loại phân sẽ làm mất cân bằng dinh dưỡng trong đất, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ các chất khác của cây.
Đất bị chua hoặc kiềm: Một số loại phân bón có thể làm thay đổi độ pH của đất, khiến đất trở nên quá chua hoặc quá kiềm, gây bất lợi cho sự phát triển của rễ cây và vi sinh vật có lợi trong đất.
Ô nhiễm đất: Phân bón hóa học dư thừa có thể tích tụ trong đất, gây ô nhiễm môi trường đất và nguồn nước ngầm.
Đối với môi trường:
Ô nhiễm nguồn nước: Phân bón hòa tan trong nước mưa có thể chảy vào các nguồn nước như sông, hồ, ao, gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến các sinh vật thủy sinh.
Ô nhiễm không khí: Một số loại phân bón khi bón vào đất có thể bay hơi vào không khí, gây ô nhiễm môi trường không khí.
Ảnh hưởng đến đa dạng sinh học: Sự thay đổi thành phần dinh dưỡng và độ pH của đất do bón phân không hợp lý có thể làm giảm sự đa dạng sinh học trong đất, ảnh hưởng đến các sinh vật có lợi như giun đất, vi sinh vật.