Trước khi bị các cường quốc thực dân xâm lược, Indonesia đã có một nền văn minh lâu đời và đa dạng với nhiều vương quốc hùng mạnh. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về chính trị, kinh tế và xã hội của khu vực này:

• Các vương quốc hùng mạnh: Trước khi bị thực dân hóa, Indonesia là nơi sinh sống của nhiều vương quốc hùng mạnh như Srivijaya, Majapahit, và các vương quốc Hồi giáo ở vùng duyên hải phía bắc.
• Hệ thống chính trị: Các vương quốc này thường có hệ thống chính trị phức tạp, với vua là người đứng đầu và có quyền lực tuyệt đối. Tuy nhiên, cũng có những hội đồng tư vấn để hỗ trợ vua trong việc ra quyết định.
• Tôn giáo: Đa số dân cư theo các tôn giáo lớn như Hindu giáo, Phật giáo và Hồi giáo. Tôn giáo có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị và xã hội.

• Nông nghiệp: Nông nghiệp là nền tảng kinh tế của các vương quốc Indonesia. Người dân trồng lúa nước, các loại cây ăn quả và gia vị.
• Thương mại: Các vương quốc Indonesia có các tuyến thương mại sầm uất, buôn bán các sản phẩm nông nghiệp, gia vị và các mặt hàng thủ công.
• Thủ công nghiệp: Nghề thủ công phát triển, đặc biệt là các sản phẩm bằng kim loại, dệt may và đồ gốm.

• Cộng đồng làng xã: Đời sống xã hội tập trung vào cộng đồng làng xã. Mỗi làng xã có một hệ thống quản lý riêng, với trưởng làng là người đứng đầu.
• Phân chia giai cấp: Xã hội có sự phân chia giai cấp rõ rệt, với vua chúa, quý tộc, nông dân, thương nhân và nô lệ.
• Văn hóa đa dạng: Với địa hình đa dạng và nhiều dân tộc sinh sống, Indonesia có một nền văn hóa vô cùng phong phú và đa dạng.

• Nội chiến và tranh chấp: Các vương quốc Indonesia thường xuyên xảy ra xung đột và tranh chấp, làm suy yếu sức mạnh tổng thể.
• Sự cạnh tranh giữa các cường quốc: Các cường quốc châu Âu như Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan và Anh luôn tìm kiếm các thuộc địa mới, dẫn đến cuộc đua xâm lược các vùng đất ở Đông Nam Á, trong đó có Indonesia.
• Thiếu sự chuẩn bị: Các vương quốc Indonesia không có sự chuẩn bị đầy đủ để đối phó với các cuộc xâm lược quy mô lớn từ các cường quốc châu Âu, cả về quân sự lẫn công nghệ.

• Hệ thống lãnh đạo: Trước khi bị thực dân xâm lược, Indonesia không có một chính quyền tập trung duy nhất. Thay vào đó, đất nước này được chia thành nhiều vương quốc và tiểu quốc khác nhau, mỗi vương quốc có một vị vua và hệ thống cai trị riêng.
• Vương quốc lớn: Một số vương quốc lớn như Srivijaya, Majapahit và Mataram có ảnh hưởng lớn đến chính trị khu vực và có quan hệ với các nước lân cận.
• Xã hội phân cấp: Xã hội Indonesia trước thực dân có tính phân cấp rõ rệt, với vua và quý tộc ở đỉnh cao, trong khi nông dân và tầng lớp thấp hơn chịu nhiều áp lực từ các loại thuế và nghĩa vụ lao động.

• Nông nghiệp: Kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với việc trồng trọt các loại cây như lúa, mía, gia vị và các loại thực phẩm khác. Indonesia cũng là nơi sản xuất các loại gia vị nổi tiếng như hồ tiêu, quế và nhục đậu khấu.
• Thương mại: Indonesia có vị trí chiến lược trên các tuyến đường hàng hải quan trọng, vì vậy thương mại với các nước như Ấn Độ, Trung Quốc và Arab diễn ra mạnh mẽ. Các cảng biển như Malacca và Sunda là trung tâm giao thương.
• Tài nguyên thiên nhiên: Đất nước này giàu tài nguyên thiên nhiên, bao gồm dầu mỏ, khí đốt, gỗ và các khoáng sản khác, điều này đã thu hút sự chú ý của các nhà thương mại và thực dân.

• Dân cư đa dạng: Indonesia có một dân cư đa dạng với nhiều dân tộc, ngôn ngữ và văn hóa khác nhau. Các nhóm dân tộc chính bao gồm Javanese, Sundanese, Balinese, và nhiều dân tộc khác.
• Tôn giáo: Hồi giáo là tôn giáo chính, nhưng trước khi bị thực dân xâm lược, nhiều tín ngưỡng bản địa vẫn tồn tại song song, thể hiện sự đa dạng văn hóa của đất nước.
• Văn hóa: Văn hóa Indonesia rất phong phú với nhiều lễ hội, phong tục và truyền thống khác nhau tùy theo vùng miền. Nghệ thuật, âm nhạc và múa đều có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.

Trước khi bị thực dân xâm lược, Indonesia là một quốc gia với nền văn hóa phong phú, kinh tế đa dạng và chính trị phân tán. Những yếu tố này đã góp phần tạo nên bối cảnh xã hội đặc sắc và phong phú của đất nước, cũng như là nguyên nhân dẫn đến việc các thực dân muốn xâm chiếm và khai thác tài nguyên của Indonesia.