Chủ nghĩa đế quốc ra đời vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, và có thể nhận biết qua một số dấu hiệu chính sau đây:

1. **Mở rộng thuộc địa**: Các cường quốc tư bản phương Tây tìm cách mở rộng lãnh thổ ra toàn cầu thông qua việc chiếm đóng và khai thác các thuộc địa ở Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ Latin. Điều này dần dẫn đến sự phân chia thế giới thành các khu vực thuộc địa và không thuộc địa.

2. **Cạnh tranh giữa các cường quốc**: Sự cạnh tranh gia tăng giữa các nước đế quốc về việc giành giật thị trường, nguyên liệu thô và các vùng ảnh hưởng, dẫn tới nhiều cuộc chiến tranh, xung đột vũ trang.

3. **Chính sách khai thác thuộc địa**: Các nước đế quốc thường áp dụng chính sách khai thác thuộc địa một cách triệt để, bóc lột tài nguyên thiên nhiên và lao động ở các thuộc địa để phục vụ cho lợi ích kinh tế của chính quốc.

4. **Tăng cường quân sự hóa**: Các quốc gia đế quốc đầu tư mạnh mẽ vào quân sự để bảo vệ quyền lợi thuộc địa và tham gia vào các cuộc chiến tranh tranh giành ảnh hưởng.

5. **Tư tưởng dân tộc và chủng tộc**: Nhiều cường quốc đế quốc biện minh cho việc mở rộng lãnh thổ bằng các lý thuyết về ưu thế dân tộc hay chủng tộc, cho rằng họ có trách nhiệm "dân tộc văn minh" các dân tộc khác.

6. **Sự phát triển của công nghiệp**: Cuộc cách mạng công nghiệp đã tạo ra nhu cầu cao về nguyên liệu, thị trường tiêu thụ và nguồn lao động, thúc đẩy các nước đế quốc tìm kiếm và chiếm lĩnh thuộc địa mới.

7. **Sự hình thành các liên minh**: Các liên minh quân sự và kinh tế được thiết lập giữa các cường quốc, nhằm tạo sức mạnh chống lại những đối thủ cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi quốc gia.

Những dấu hiệu trên đã tạo nên một hình thái mới trong quan hệ quốc tế, đánh dấu sự chuyển mình của xã hội và kinh tế thế giới vào thời kỳ chủ nghĩa đế quốc phát triển.