Câu 1: Cấu tạo của vi khuẩn? Bệnh nào do vi khuẩn gây nên? Vi khuẩn lam thuộc giới nào?
Cấu tạo của vi khuẩn:
Vi khuẩn là những sinh vật đơn bào, kích thước rất nhỏ, thường được đo bằng micromet (µm). Cấu tạo của chúng khá đơn giản so với tế bào của các sinh vật đa bào. Dưới đây là các thành phần chính:
Thành tế bào: Lớp ngoài cùng, quyết định hình dạng của vi khuẩn (hình cầu, hình que, hình xoắn...). Thành tế bào được cấu tạo bởi peptidoglycan.
Màng tế bào chất (màng nguyên tương): Nằm bên trong thành tế bào, có chức năng kiểm soát các chất ra vào tế bào.
Tế bào chất (nguyên tương): Chất keo chứa các bào quan và vật chất di truyền của vi khuẩn.
Ribosome: Nơi tổng hợp protein.
Vùng nhân (nucleoid): Chứa DNA của vi khuẩn, thường là một phân tử DNA vòng. Vi khuẩn không có màng nhân bao bọc vật chất di truyền như tế bào nhân thực.
Các cấu trúc khác (tùy loại vi khuẩn):
Vỏ nhầy (capsule): Lớp bảo vệ bên ngoài thành tế bào, giúp vi khuẩn chống lại sự tấn công của hệ miễn dịch.
Tiên mao (flagella): Giúp vi khuẩn di chuyển.
Lông (pili): Giúp vi khuẩn bám vào bề mặt hoặc trao đổi vật chất di truyền với nhau.
Bệnh do vi khuẩn gây nên:
Vi khuẩn gây ra rất nhiều bệnh ở người, động vật và thực vật. Một số bệnh phổ biến do vi khuẩn gây ra bao gồm:
Bệnh đường hô hấp: Viêm họng, viêm phổi, lao phổi (do Mycobacterium tuberculosis).
Bệnh đường tiêu hóa: Tiêu chảy do E. coli, ngộ độc thực phẩm do Salmonella, tả do Vibrio cholerae.
Bệnh lây truyền qua đường tình dục: Lậu do Neisseria gonorrhoeae, giang mai do Treponema pallidum.
Nhiễm trùng da và mô mềm: Nhọt, mụn nhọt do Staphylococcus aureus, viêm mô tế bào do Streptococcus pyogenes.
Các bệnh khác: Uốn ván do Clostridium tetani, bạch hầu do Corynebacterium diphtheriae.
Vi khuẩn lam thuộc giới nào?
Vi khuẩn lam (Cyanobacteria) trước đây được gọi là tảo lam, nhưng hiện nay chúng được xếp vào giới Vi khuẩn (Bacteria). Chúng là vi khuẩn quang hợp, có khả năng tạo ra oxy thông qua quá trình quang hợp.
Câu 2: Vì sao virus sống kí sinh nội bào bắt buộc? Bệnh nào do virus gây ra? Biện pháp nào hữu hiệu nhất để phòng bệnh do virus? Tại sao bác sĩ đề nghị mọi người nên tiêm vaccine ngừa cúm mỗi năm?
Vì sao virus sống kí sinh nội bào bắt buộc?
Virus không có cấu trúc tế bào hoàn chỉnh. Chúng chỉ bao gồm vật chất di truyền (DNA hoặc RNA) được bao bọc bởi lớp vỏ protein (capsid). Virus thiếu các bào quan và enzyme cần thiết để tự tổng hợp protein và tạo ra năng lượng. Do đó, chúng bắt buộc phải xâm nhập vào tế bào sống (tế bào chủ) để sử dụng bộ máy sinh học của tế bào chủ cho quá trình nhân lên của chính mình.
Bệnh do virus gây ra:
Virus gây ra nhiều bệnh ở người, động vật và thực vật. Một số bệnh phổ biến do virus gây ra bao gồm:
Bệnh đường hô hấp: Cảm cúm, COVID-19, SARS, MERS.
Bệnh sởi, quai bị, rubella.
Thủy đậu, zona thần kinh.
HIV/AIDS.
Viêm gan A, B, C.
Bệnh dại.
Biện pháp hữu hiệu nhất để phòng bệnh do virus?
Biện pháp hữu hiệu nhất để phòng bệnh do virus là tiêm vaccine. Vaccine giúp hệ miễn dịch nhận diện và tạo ra kháng thể chống lại virus, từ đó ngăn ngừa hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh khi bị nhiễm virus.
Ngoài ra, các biện pháp khác cũng góp phần phòng bệnh do virus:
Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi.
Vệ sinh môi trường: Giữ gìn vệ sinh nơi ở và làm việc.
Tránh tiếp xúc với người bệnh.
Nâng cao sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc.