Tóm tắt bài
1.1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình

• Phủ định là xoá bỏ sự tồn tại của sự vật, hiện tượng nào đó.

a. Phủ định siêu hình

• Là sự phủ định do sự can thiệp, sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xoá bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.

b. Phủ định biện chứng

• Khái niệm: Là sự phủ định diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật và hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật và hiện tượng cũ để phát triển sự vật hiện tượng mới.
• Đặc điểm của phủ định.
• Tính khách quan: mang tính tất yếu, tức là cái vốn có của sự vật hiện tượng.
• Nó mang tính khách quan vì tự thân nó phủ định.
• Mang tính kế thừa: sự vật hiện tượng mới ra đời từ sự vật hiện tượng cũ có kế thừa chọn lọc những yếu tố tích cự và loại bỏ yếu tố tiêu cực, lỗi thời và tính kế thừa cũng là tất yếu khách quan.

1.2. Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng
a. Phủ định của phủ định Phủ định lần 1 Phủ định lần 2
Phủ định của phủ định

• Ví dụ:

Quả trứng → con gà → quả trứng → con gà
(1) (2) (3)
Chiếm hữu nô lệ → Xã hội phong kiến → Tư bản chủ nghĩa → Xã hội chủ nghĩa
(1) (2) (3)
b. Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng

• Là vận động đi lên, cái mới ra đời, kế thừa và thay thế cái cũ nhưng ở trình độ ngày càng cao hơn, hoàn thiện hơn.

1.3. Bài học

• Biết nhận thức cái mới, ủng hộ cái mới
• Tôn trọng quá khứ, tránh bảo thủ, phủ định sạch trơn, cản trở sự tiến bộ.