Cả đời người

Một ông đi du học ngoại quốc trở về với văn bằng tiến sĩ, nào văn chương, nào sử ký, nào pháp luật, nào kinh tế học, nào xã hội học, nào triết học, ngoài ra có cả phần y khoa bác sĩ và bằng kỹ sư cầu cống nữa. Bởi thế thiên hạ gọi ông là một “Bác học”. Nhưng người đời trọng ông bao nhiêu, thì ông lên mặt bấy nhiêu. Thậm chí với ai ông cũng chê là dốt, và ngồi với ai, dù người ấy là người cùng nước ông cũng thao thao xổ ra những tiếng ngoại quốc và những tiếng ngoại quốc…
Bữa nọ, nhà “Bác học” đáng kính phải qua một con sông rộng bằng chiếc thuyền tam bản. Thấy anh lái đò vừa chèo vừa nghêu ngao hát, ông nhổ nước miếng xuống sông đánh phì rồi hỏi:
Anh cũng biết văn nghệ nữa à?
Anh lái đò lễ phép:
Thưa ông tôi chỉ có biết chèo đò, chớ đâu có biết văn nghệ là cái gì?
Nhà bác học nói:
Văn nghệ mà anh không biết thì anh chết nửa đời người rồi. À mà anh có biết tiếng Anh hay tiếng Pháp gì không, có biết chính trị là gì không?
Dạ, không biết!
Thế thì anh chết nửa đời người nữa rồi.
Vậy anh có biết sử ký, pháp luật, kinh tế và khoa học gì không?
Dạ thưa ông, tôi đã nói tôi là dân ngu khu đen, chỉ biết chèo đò kiếm ăn, chớ không biết gì cả…
Không biết thật sao, trời ơi như thế thì anh cũng chết nửa đời người nữa vậy!
Nói đến đây ông định thuyết thêm, nhưng trời bỗng thình lình nổi gió, nước sông cuộn sóng lên ầm ầm, mà thuyền mới lênh đênh ra giữa sông. Anh lái đò sợ một mình chèo không kịp bến, muốn nhờ nhà bác học giúp đỡ một tay cho mau chóng thoát hiểm, nên hỏi:
Dạ thưa ông biết chèo không ạ?
Nhà bác học la:
Hứ, cái anh này, chèo, tôi đâu có biết!
Anh lái đò vừa chống chỏi với phong ba, vừa cười bảo:
Dạ thì hôm nay ông chết nửa đời người rồi đấy!
Nhà bác học ta lúc đó mới cảm thấy nóng mặt nóng tay, nhưng rồi sóng càng to, thuyền càng bị đánh, bị nước ào ạt tràn vào, biết không thể nào tránh khỏi bị đắm giữa sông sâu, sóng cả, anh lái đò hốt hoảng hỏi:
Chết, chết. Thưa ông, ông biết lội (bơi) không ạ!
Nhà bác học tái xanh mặt mày lại:
Dạ thưa anh, tôi không biết lội, lạy anh, anh cứu tôi, không thì tôi nguy mất!
Anh lái đò nhìn nhà bác học đáp:
Không biết lội nữa à! Chèng đéc ơi, thế thì hôm nay ông chết cả đời người, còn gì?