Một con cáo một hôm bắt gặp một chùm nho chín đỏ hấp dẫn trên một dây nho vắt ngang qua các nhánh của một cây cao. Chùm nho mọng nước tưởng chừng như sắp vỡ ra, và con Cáo cứ đứng nhìn thèm nhỏ rãi.
Chùm nho vắt qua một nhánh cây cao, nên con Cáo phải nhảy lên để hái cho được nó. Lần nhảy đầu tiên, nó vẫn còn cách chùm nho khá xa. Thế nên nó đi xa gốc cây ra một quãng và chạy lại để lấy đà nhảy lên, chỉ còn thiếu một chút nữa thôi là đến được chùm nho. Nó thử lại lần nữa và lại một lần nữa, nhưng tất cả đều vô ích.
Nó bèn ngồi xuống và nhìn chùm nho tức tối. Nó bảo:
"Mình mới ngu ngốc làm sao, nho còn xanh lắm, ăn làm sao được, mình mất bao nhiêu công chỉ để lấy một chùm nho xanh chua chát chẳng đáng cho người ta dòm ngó đến".
Nói xong Cáo khinh khỉnh bỏ đi.

Tổng quan về truyện
Con cáo và chùm nho là truyện ngụ ngôn của Aesop. Tại Việt Nam truyện được biết đến qua các bản dịch từ bài thơ ngụ ngôn Le Renard et les Raisins của La Fontaine.

Câu chuyện
Câu chuyện kể về một con cáo đói sau khi không tìm được cách nào để với tới chùm nho chín treo trên cây đã bỏ cuộc và nói: "Nho còn xanh lắm!"

Ý nghĩa
Câu chuyện ngụ ngôn minh hoạ khái niệm bất hoà hợp về nhận thức xảy ra khi một người cố gắng đồng thời giữ các ý nghĩ không tương hợp. Sự bất hoà hợp này có thể được làm giảm đi bằng cách thay đổi niềm tin hoặc trạng thái ước muốn, cho dù nó dẫn đến hành vi không hợp lí.

Có rất nhiều người tỏ ra chê bai, khinh miệt cái mà họ mong muốn có nhưng không được. Thực tế thì chỉ là vì khả năng của mình có giới hạn không thể có được nhưng đành lấy cớ, tự dối lòng mình để tự biện minh.

Các bản dịch sang tiếng Việt
Bản dịch với tựa Con cáo và chùm nho của tác giả Nguyễn Đình in trong Ngụ ngôn chọn lọc La Fontaine, Nhà xuất bản Văn học, 1985. Trước đó cũng có một bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh với tựa đề Chó sói và giàn nho in trong Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Trung Bắc Tân Văn, 1928. Ngoài ra còn có một số bản dịch của các tác giả khác.

Thành ngữ
Từ câu chuyện này thành ngữ "nho xanh" hay "nho còn xanh lắm" được sử dụng để nói đến việc cố phủ nhận giả tạo một mong muốn vì không đạt được hoặc chê bai và giả vờ khinh khi những gì mà một người không đạt được.