NGƯỜI GIÚP VIỆC KÌ LẠ

Thế là Nguyễn Thy Lan lên đường. Cực kỳ mốt, cực kỳ hiện đại. Mái tóc duỗi thẳng thoang thỏang mùi nước hoa. Nó mất một buổi chiều trong tiệm làm đầu  cọng thêm bao nhiêu tiền bạc thì tôi không biết. Vẫn áo hai dây, quần bó sát bắp chân tròn lẳn, nón kết trên đầu. Vai mang một cái ba lô đỏ chói nó hiên ngang hòa nhập với đám du khách qúy tộc, chẳng kém cạnh một ai. Một vài cặp mắt hướng về phía nó, ngưỡng mộ. Với tuổi trẻ của nó, nhan sắc vừa đúng độ, phải nói nó đẹp rỡ ràng. Đưa nó ra xe, không vội trở về, tôi nấn ná ngắm “tác phẩm” của mình. Tôi có quyền hãnh diện chứ. Dù sao đó cũng là “tác phẩm” của tôi.

***

Con bé đứng trước mặt tôi, bé loắt choắt so với cái tuổi mười bốn, mười lăm của nó. Đen điu, còm cõi, tóc hoe vàng khô đét như cái bắp ngô nướng già lửa.

Tôi rã rời tay chân. Ngao ngán, ngao ngán đến tận cùng.

Thế đấy, người giúp việc của tôi đấy.

Một bữa đi làm về, đẩy cửa phòng bước vào tôi sững người vì hình ảnh trước mắt. Con Lang nằm trên giường tôi. Cái thân hình đen thui nhếch nhác ấy ôm lấy thằng con tôi, miệng còn ư ử hát ru nữa, trời ạ. Tôi nhìn nó, cái nhìn nói lên tất cả. Con bé lật đật ngồi dậy, bỏ hai chân xuống đất, cúi đầu:

- Mệ đang tắm, mệ bảo con lên với em vì sợ em khóc.

Tôi nuốt giận vào trong, chờ đến tối ấm ức nói lại với chồng. Anh không hề ngạc nhiên:

- Mẹ đã bắt con Lang tắm rửa hàng ngày rồi.

Mẹ, hể chạm đến mẹ thì lẽ phải không bao giờ thuộc về tôi. Tôi đay nghiến:

- Em không muốn nó chạm đến con mình. Anh không thấy nó đen điu, hôi hám.

Chồng tôi ném chiếc áo vừa cởi ra xuống giường:

- Mướn người làm hay chọn hoa hậu? Muốn trắng, rồi thì có trắng, muốn thơm, rồi thì có thơm.

Trắng mà thơm! Tôi chợt tỉnh cả người.

Người ta bảo "khẩu xà tâm phật". Tôi lấy một ông chồng thuộc lọai "khẩu xà" là chuyện rõ như ban ngày nhưng còn tâm gì thì chỉ có trới biết. "Đàn ông năm bảy lá gan"! Tôi, một phụ nữ đầy tự tin và thông minh nên biết rõ mình chỉ có một lá.

Cầm lấy chiếc áo trên giường tôi máng vào mắc áo rồi đi pha sữa.

Ngòai đời, tôi hội nhập dễ dàng với dòng chảy của thời đại mới. Công việc, thành công, thăng tiến... Có lẽ vì thế mà muộn chồng, muộn con. Lấy nhau hơn ba năm, không thấy dấu hiệu gì mẹ chồng tôi bắt đầu hốt hỏang. Bà thăm hỏi, dò xét, bóng gió rồi rên rĩ: "Trời ơi, sáng Sài gòn, chiều đã bay ra Hà Nội. Lại còn đi Tây, đi Mỹ. Đàn bà chi mà chạy như ngựa vía."

Tôi cũng hoang mang. Hai vợ chồng bắt đầu đi đến phòng khám này, phòng khám nọ. Kết quả bình thường nhưng tháng tháng điều mong mỏi vẫn không đến. Tôi thu xếp lại công việc, né tránh bớt những hội thảo chỗ này, chỗ nọ, bó tay, sốt ruột ngồi nhìn cơ hội thăng tiến nhởn nhơ trôi qua trước mặt. Rồi tiền triệu bắt đầu tuôn ra.Vài ba tháng lại nghĩ hai tuần nằm một chỗ. Nghỉ có phép, nghỉ thường niên đến nghỉ không ăn lương...

Cuối cùng hạnh phúc đẩy cửa ùa vào gia đình tôi chóang ngợp. Thằng bé, thằng cháu đích tôn cả nhà mong mỏi đã cất tiếng khóc chào đời trong vòng tay tôi. Tôi làm mẹ. Một cảm giác lâng lâng bay bỗng tràn về những khi tôi âu yếm ngắm nhìn con.

Nhưng một khi cửa đã mở, hạnh phúc vào được thì những hệ lụy cũng kéo vào theo. Tôi làm mẹ đồng thời dần dần thấm thía những phức tạp của cuộc sống... làm dâu. Từ trước đến giờ tung tăng theo chồng, tự do, thỏai mái quen rồi. Bây giờ bắt đầu thấy ra vào tù túng, phải ý tứ nọ kia.

Mới hôm qua đây thôi, đi chợ về, sọan giỏ thức ăn ra con Lang đã la lên thảnh thót:

- Mệ không ăn cá lóc, cô mua chi hoài.

Rõ ràng nó đã tạt vào mặt tôi một gáo nước. Tôi ngó con cá lóc to đùng, tươi rói trong rỗ. Hình như nó nói đúng, nhưng con này tinh ranh qủy quái.

Một tuần chỉ có hai lần lo chợ búa. Thì giờ đâu để tôi quan tâm mọi sự. Trăm công ngàn việc đổ dồn vào tôi. Thằng bé ói, ho, khóc đêm là chuyện thường xuyên. Năm bữa nửa tháng lại ấm đầu. Tôi thức đêm sâu cả mắt. Việc của công ty cũng điên đầu. Với chừng đó vốn, tiền tỷ đấy nhưng chiến lược đề ra thế nào để tăng doanh số, biện pháp nào để điều khiển "lính lác" dưới tay mình họat động hiệu qủa. Cái "ghế" tôi ngồi bao nhiêu đứa lăm le xô ngã. Doanh số cuối năm luôn ám ảnh tôi. Không đạt yêu cầu người ta không tuyên bố đuổi việc thẳng thừng nhưng bằng cách này, cách khác, không chịu nỗi mình cũng phải tự ý ra đi. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này thần kinh cứ căng như dây đàn. Mà căng quá coi chừng đứt.

Mẹ chồng tôi cầm rỗ cá lên xuê xoa:

- Mẹ ăn không được thứ ni thì ăn thứ khác. Mua cho cả nhà ăn chớ con.

Mẹ chồng tôi lúc nào cũng thủng thẳng, từ tốn nhưng nói vậy mà chưa chắc nghĩ vậy. Bà nghĩ gì chỉ mình bà biết. Không như tôi, mọi chuyện cứ hụych tọet, thẳng thừng ra với nhau. Như vậy có phải dễ sống hơn không. Người ta "giận cá chém thớt". Còn tôi, đã giận cá thì cứ lôi cá ra mà chém.

Tôi quay sang con Lang, sẵn sàng dao kiếm. Nó tránh tia nhì sấm sét của tôi, né đòn rất nhanh:

- Để con đem rác đi quăng kẻo lát nữa xe rác đi mất

Nó gom hết nhũng cọng rau già, những vỏ tôm, lòng cá dồn một bịch, nhanh nhẩu dội cái sàn nước sạch bóng , lủi nhanh ra cửa.Tôi nhìn theo nó rồi nhìn quanh căn bếp. Thịt đã rửa xong, sạch sẽ đỏ hồng trong rỗ chờ ráo nước. Cá đã màu mè đâu vào đó, chỉ cần đặt lên bếp kho. Rau đã nhặt xong xanh mơn mỡn. Thần kinh tôi giãn ra từ từ nhè nhẹ. Thôi cũng được, miễn là nó biết việc.

Tôi không thể phủ nhận một điều là con bé tiếp thu mọi chuyện rất nhanh. Nó tiến bộ hồi nào không biết nhưng máy móc nhà này với nó bây giờ là chuyện nhỏ. Liếng thoắng, nhanh nhẩu, nó biết đón ý mọi người làm chồng tôi hài lòng ra mặt. Tôi thì không chấp nhận được cái ranh ma láu lỉnh của nó. Mà cũng không lâu nữa đâu. Bà về quê rồi, năm bữa nửa tháng sau tôi sẽ tìm cách tống khứ nó thôi. Kiếm người làm khác. Miễn có tiền, lo gì!

***

"Bà về quê thật rồi, Bin ạ". Tôi lẩm bẩm nói với con như nói với chính mình. Không còn tiếng dép lệt sệt, không còn tiếng ho khan buổi sáng, không còn những câu nói hiểu đầu này suy đầu nọ. Dưng không lại thấy thiếu thốn.

Chồng tôi lại công tác nước ngoài, Bin lại ốm. Lần này sốt nặng. Hơi thở nặng nề, mệt nhọc, nó vừa ho vừa khóc trên vai tôi. Tôi bế con tới lui sốt ruột. Sao taxi gọi hòai vẫn chưa tới. Không khéo trể giờ phòng mạch. Tôi lại quay số gọi hãng khác. Trời lại mưa. Thời tiết này xe rất hiếm. Còn con Lang nữa. Bảo ra ngòai đường vẫy đại một chiếc taxi giờ vẫn chưa thấy về. Có tiếng xe ngừng. Hú vía!

Tôi nhìn ra cửa sổ. Xe đang có khách. Một cô gái cúi người bước xuống. Tóc buộc đuôi cheval, chiếc áo hai dây đỏ chói kéo hất lên để hở cả một khúc lưng. Tiếng cửa xe đóng sập lại, cô gái ngước lên. Trời ạ, con Lang. Nó mở khóa chạy ùa vào. Còn tôi thì giận điên người bế con tới lui hậm hực. Chỉ chờ nó ló mặt vào phòng, tôi quát:

- Bảo đi đón xe hay đi xem hát mà ăn mặc thế kia. Có biết là sắp trể giờ rồi không?

Con bé xách giỏ đồ hối hả:

- Con phải thay cái áo, cái quần tươm tất mới đón được xe chớ đánh bộ đồ ngủ đứng giữa đường vẫy, xe nào thèm ngừng.

- Hễ nói là cãi. Bỏ thêm mấy cái khăn sạch vào xách rồi đi. Lẹ lên.

Tôi bế con chạy vội ra đường, giao cửa nẻo một tay nó khóa.

Tối đó, nhà tôi không nấu cơm, mà cũng chỉ có tôi với con Lang. Miệng tôi đắng ngắt. Tôi bảo nó ra đầu ngõ mua bánh mì chim cút. Biết là không thể nào nuốt nổi khúc bánh mì khô cứng đó nhưng kệ! Bụng dạ đâu mà ăn với uống. Tôi không muốn bảo nó đi xa. Tôi cần một người quanh quẩn bên mình. Căn nhà trống trãi quá.

Đêm đó tôi thức trắng. Bin vã mồ hôi đầm đìa và cơn sốt lui dần. Đến sáng hơi thở nhẹ nhàng hơn, nó ngủ thiếp đi. Tôi bước ra khỏi phòng, đụng ngay con Lang ngồi trong góc cầu thang, quay lưng vào tường ngủ gục. Trên chiếc bàn ăn hai ổ bánh mì chim cút còn quăng lăn lóc. Tôi chớp mắt. Cút chiên bơ là món tủ của nó. Lâu lâu, nhà có khách, thiếu cơm, tôi đưa tiền cho nó. Nó mừng cuống quýt chạy ra đầu hẻm. Tôi cầm ổ bánh mì nguội ngắt lên rồi lại đặt xuống lặng lẽ nhìn Lang.

Không biết từ bao giờ ý nghĩ "cho con Lang về quê theo bà" không còn hiện lên trong tôi nữa. Và cũng trái với quy ước ban đầu con Lang không về quê ăn tết. Nhịp sống sôi động của thành phố này đã hớp hồn nó.

Sài gòn mùa Giáng sinh. Sài gòn những ngày cận kề nguyên đán. Ánh đèn màu chớp tắt, tiếng nhạc xập xình từ những quán cà phê. Người người chở nhau, sánh vai nhau tưng bừng phố xá... Con Lang mê mệt với những con đường những cửa hiệu hàng hóa sale off đổ ra ngồn ngộn, giá cả rẻ đến bất ngờ. Tuổi của nó, tuổi ăn, tuổi lớn tôi không nở hẹp hòi. Tối tối nó hòan tất nghĩa vụ tươm tất, chóng vánh tôi cho phép nó ra đường nhưng phải trở về trước chín giờ rưỡi. Nó phơi phới như một bông hoa đầm đìa sương sớm.

Một tối, nó xô cửa ùa vào phòng tôi, khuôn mặt còn nguyên nét phấn khích:

- Cô ơi, Đan Trường mới bắt tay con.

Tôi bật cười. Nó ngồi lên giường tôi, hai chân đong đưa, mắt sáng long lanh miệng huyên thuyên ríu rít:

- Cô biết không, hát xong Đan Trường bước xuống sân khấu. Người ta túa lên, túa lên. Con cũng chen vào. Đan Trường ngó quanh rồi quay về phía con chìa tay ra.

À, đây là tiết mục giao lưu văn nghệ. Có chương trình ca nhạc tổ chức ở gần nhà, nó năn nỉ. Tôi cho phép nó đi chơi, còn cho thêm tiền mua vé. Tôi nhìn nó, con Lang của tôi. Nó bây giờ quần jean bó sát, áo hai dây bé tẹo có đính hạt cườm lấp lánh, tóc cắt đúng mốt Hàn quốc. Bây giờ nó là Nguyễn Thy Lan như một cú điện thọai anh chàng nào đó gọi đến mà tôi tình cờ bắt máy.

Đến lượt chồng tôi cảnh báo: "Em phải kiểm sóat con Lang kỷ hơn. Coi chừng nó giao thiệp bậy bạ. Nhà cửa giao cho nó, con cái giao cho nó."

Tôi cũng ý thức được điều đó. Phải kiểm soát. Nhưng nhiều lúc tôi cảm thấy mình bất lực trước một cái gì như sức sống cứ bùng lên. Bùng lên đúng quy luật tự nhiên của nó. Thôi thì những vấn đề vụn vặt tôi xuê xoa không để ý. Thức ăn trong tủ lạnh nó tha hồ tự do. Chocolat và bánh kẹo. Không, những thứ đó vừa lên cân vừa nổi mụn. Nó "chuyên trị " trái cây. Buổi sáng, tôi đi làm, nó xay sinh tố uống. Tệ lắm cũng vài quả cà chua pha đường. Cho đẹp nước da!.Tôi biết nhưng lờ đi.

Tôi đang cần nó. Hết cái thời động một tí là sẵn sàng "cho mày về quê". Tôi lệ thuộc vào nó thật rồi. Nói như chồng tôi, nhà cửa, con cái nó thay tôi quán xuyến. Tôi rảnh tay, rảnh chân lao vào công việc, cũng cố lại vị trí của mình trong công ty, ngẩng cao đầu trước những đôi mắt thèm thuồng, ganh tị. Ở đời, phải biết bỏ cái nhỏ để thu về cái lớn chứ. Vả lại, tôi vẫn tự hào rằng mình vốn công bằng trong cách nghĩ. Tôi có cái thành đạt của tôi thì nó cũng có cái "thành đạt" của nó. Nó giỏi thật mà. Đi bên tôi, nó không hề kém cạnh. Mà tôi "tha" nó đi khắp. Nó bế thằng cu Bin. Tôi tỉnh bơ giới thiệu với mọi người "con nhỏ cháu". Sạch sẽ, điệu đàng, mốt, ai dám bảo nó là người làm.

***

Một bữa, ngồi trên chót vót một cao ốc Sài gòn ăn kem, nhìn xuống thành phố ánh đèn màu rực rỡ, dòng xe cộ nhỏ li ti phía dưới, mắt nó thẩn thờ rồi chớp chớp quay sang tôi tâm sự: "Hồi đó mệ bảo con vào giúp cô. Cô trả tám trăm ngàn một tháng. Tám trăm chứ năm sáu trăm con cũng đồng ý. Con đi cho biết Sài gòn."

Tôi cũng biết điều đó. Cặp mắt của nó buổi đầu tiên, cặp mắt mở to nhìn chỗ này, ngó chỗ kia như rình mò như lùng sục. Cặp mắt đó đang háo húc trước cuộc đời. Nó hăm hở thọc tay vào cuộc sống cũng như trước đây hăm hở vọc tay vào mọi thứ máy móc của nhà tôi. Tôi biết nó không ngừng lại vị trí ôsin trong nhà này nhưng nó sẽ tiến về phía nào thì tôi còn mù mờ chưa rõ.

***

Thêm một cái tết nữa rồi. Ngòai đó nhắn vào mẹ nó bệnh, năm nay dứt khóat nó phải về. Con Lang cười thản nhiên bảo bệnh chỉ là một chiêu bài mẹ nó đem ra để gọi nó về. Nhưng về thì về. Ăn tết xong con sẽ vào với cô. Bà nội cu Bin, vẫn cái tính lo xa và tính tóan gọi điện bảo tôi: "Con lo cho nó ít đòn bánh tét, nó ăn đường đỡ tốn kém." Chồng tôi cười khà khà:

-Bà nội lạc hậu rồi. Con Lang bây giờ mà đem bánh tét theo ăn đường.

Rồi anh đứng dậy mặc áo đi đăng ký xe cho nó. Anh quay sang nó hăm hở:

- Chuyến này cho mày đi xe với tụi Tây. Biết đâu chẳng hớp hồn được một thằng rồi bay đi ngọai quốc.

Con Lang đang rửa chén, vẫy bàn tay tóe nước cười ngất:

- Tối nay cô dạy con mấy câu tiếng anh làm vốn. Chữ nghĩa con chỉ có hê-lô với ô-kê.

Tôi cũng cười ngồi xuống chân cầu thang, đặt tay lên thềm đá lạnh. Chỗ này đây, tôi bắt gặp Lang ngồi ngủ gật sau một đêm thức trắng vì cu Bin sốt nặng. Đây cũng là chỗ ngồi quen thuộc của tôi. Mỗi tối, cơm nước, dọn dẹp xong xuôi, tôi ngồi xuống đây, tựa người vào thành vịn trong khi con Lang lúi húi mở tủ lạnh kiểm điểm lương thực còn dự trử. Nó hô, tôi "phán". Chỉ trong vòng mươi phút là cả hai đã quyết xong một thực đơn hòan chỉnh, ngon lành cho ngày mai. Hôm sau, nó cứ thế mà thực hiện. Cuộc sống trôi đi nhịp nhàng, suông sẽ, dễ chịu. Tôi sắp mất một cái gì chăng? Tôi ngửng đầu lên bắt gặp con Lang cũng đang ngồi tựa lưng vào chiếc tủ lạnh đóng kín. Nó nhìn tôi:

- Ra tết chừng mồng bốn, mồng năm là con vào. Kẹt quá cô gọi người làm giờ đến phụ lau dọn nhà cửa.

Thế là Nguyễn Thy Lan lên đường. Cực kỳ mốt, cực kỳ hiện đại. Mái tóc duỗi thẳng thoang thỏang mùi nước hoa. Nó mất một buổi chiều trong tiệm làm đầu cộng thêm bao nhiêu tiền bạc thì tôi không biết. Vẫn áo hai dây, quần bó sát bắp chân tròn lẳn, nón kết trên đầu. Vai mang một cái ba lô đỏ chói nó hiên ngang hòa nhập với đám du khách qúy tộc, chẳng kém cạnh một ai. Một vài cặp mắt hướng về phía nó, ngưỡng mộ. Với tuổi trẻ của nó, nhan sắc vừa đúng độ, phải nói nó đẹp rỡ ràng.

Đưa nó ra xe, không vội trở về, tôi nấn ná ngắm "tác phẩm" của mình. Tôi có quyền hãnh diện chứ. Dù sao đó cũng là "tác phẩm" của tôi.

***

Giờ thì tôi đã thay hai ba người làm rồi nhưng vẫn không ai bằng con Lang. Nó không vào nữa. Gọi điện vào nó phân trần với tôi là mẹ nó bệnh.

Bà nội cu Bin nhận xét: "Ở ngoài mình con gái lớn không ai thả đi rông rứa cả. Nó về nhà cả làng chạy hết. Không biết nó vô Sài gòn mần cái chi."

Ít lâu sau tôi lại nghe tin nó sang Lào, theo dì nó làm nghề uốn tóc. Chồng tôi cười bảo: "Mẹ nó làm sao giữ được nó. Với nó, cuộc đời này là một cục nam châm."

Tôi chợt rùng mình. Tôi vẫn cảm nhận rằng nó sinh ra không phải để làm ôsin. Tôi biết, nó đầy ham muốn, đầy khát khao, tràn trề sức sống. Nhưng còn sự chín chắn, sự khôn ngoan, cái văn hóa căn bản để nhận chân những giá trị cuộc sống... Nguy hiểm quá, Lang ơi!

***

Hôm nay, cầm tờ báo Tuổi trẻ chủ nhật đọc một lọat bài phóng sự về thế giới mại dâm, về những hang ổ tột cùng của trụy lạc và tôi ác ở Campucha tôi rùng mình ngước mắt nhìn chồng. Như đọc được điều lo nghĩ của tôi anh nhỏ giọng: "Đất Lào hiền hơn em à."

Tôi thầm cầu mong như thế. Có tiếng chuông điện thọai. Tôi với tay cầm lấy ống nghe:

- Allo!

- Cô ơi, con đây, con đây cô.

Tôi kêu lên:

- Thy Lan phải không con?

Tiếng cười ròn rã phía đầu dây kia:

- Dạ, Lang đây. Dây lang dây muống của cô đây.

Tôi dồn dập:

- Con đang ở đâu? Con làm gì? Ra sao rồi?

Nó không vội trả lời tôi. Im lặng một chút rồi kể tôi nghe công việc làm ăn của nó. Nó sang Lào làm nghề uốn tóc thật. Ban đầu, phụ việc, dần dần ra riêng. Nó thuê một gian quán nhỏ phục vụ xóm lao động, mấy bà nội trợ có nhu cầu làm đẹp. Cư trú bất hợp pháp, giai đọan căng quá công an đuổi gắt. Dẹp tiệm, xách bộ đồ nghề đi làm dạo , lang thang. Tình hình lắng xuống lại mày mò trở về tìm cách gầy dựng lại. Nó khoe tôi bây giờ ổn rồi. Mỗi tháng, sau khi trừ hết mọi phí tổn ăn tiêu cũng còn được hơn trăm đô. Nó lại cười:

- Con bây giờ biết tính cả tiền đô.

Tôi ứa nước mắt:

- Cô mừng, mừng lắm.

Tất cả những gì tôi muốn khuyên bảo, dặn dò bỗng bay đâu mất. Trước mắt tôi hiện ra cái vóc dáng nhỏ nhoi của nó trên con đường gió bụi. Con đường biên giới nắng như quạt lửa vào mặt người. Tám mươi cây số từ Đông Hà đến cửa khẩu Lao Bảo. Con đường Lang khoe vẫn đi lại dễ dàng. Dễ bằng mấy lần vào cái xứ "Sài gòn của cô".

Giọng nó bỗng nhiên trầm xuống:

- Cu Bin chắc lớn bộn rồi hả cô? Không biết nó còn nhớ chị Lang đen của nó không. Thế nào rồi con cũng về thăm cô chú. Con chỉ muốn gom chút vốn rồi về Việt Nam làm ăn. Con sẽ kiếm chỗ mở tiệm. Ở với cô thì sung sướng trắng da dài tóc nhưng con thích... thích... cô đừng cười, con thích làm chủ. Biết đâu mai mốt con có tiệm làm tóc ở Sài gòn. Cô đến chơi. Cô sẽ ngã người trên ghế cho lính lác con làm tóc, giũa móng tay, trong khi con, con kéo ghế ngồi tiếp chuyện cô. Con sẽ... sẽ... Á, mà cô ơi, mệ nội dạy đàn bà không được ham muốn, không được thèm khát. Thèm khát rồi tối mắt, tối mũi, rồi... hư thân!

Tôi nghe phía đầu dây kia một chuỗi cười giòn tan như pháo tết.