Thần Thoại Narcissus và Echo

Huyền thoại về chàng Narcissus là một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất trong thần thoại Hy Lạp về chàng trai có thể hình tuyệt mỹ nhưng lại chỉ yêu chính bản thân mình. Sau này, các nhà khoa học đã lấy tên chàng để đặt tên cho hội chứng tâm lý Narcissism - hay còn gọi là hội chứng yêu mình thái quá.

NARCISSIS
Người dịch: Helian

Thần sông Cephissus từ lâu đã thầm yêu tiên nữ Leiriope xinh đẹp và muốn sống trọn đời bên nàng. Mong muốn của thần nhanh chóng thành hiện thực. Vào ngày định mệnh, một bé trai ra đời. Leiriope tò mò muốn biết về số phận con trai nên đã đến hỏi nhà tiên tri mù Teiresias. “Cậu bé này sẽ sống lâu”- nhà thông thái nói – “ nếu nó không nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của chính mình”. Người mẹ lo sợ, liền sai người giấu hết gương soi. Đứa trẻ lớn lên khỏe mạnh, đẹp hơn tất cả các bé trai trong vùng. Được mọi người thường xuyên ca tụng và ngưỡng mộ, Narcissus bắt đầu nghĩ rằng chắc chắn mình là một người cực kỳ đặc biệt.

Rất nhiều người yêu mến chàng trai tuấn tú này. Ngay từ khi còn bé, những người bảo mẫu đã rung động trước vẻ đẹp đó và đến năm mười sáu tuổi, tất cả nam nữ trong vùng đều ước ao có được tình yêu của Narcissus. Tuy nhiên, hắn cảm thấy không ai trong số họ xứng đáng với mình.

Rồi một ngày, Ameinias – người bạn láng giềng – lấy hết can đảm thổ lộ với Narcissus những tình cảm mà bấy lâu nay luôn được giữ kín trong lòng. Narcissus không nói gì, chỉ cho người mang đến một con dao găm như câu trả lời. Ameinias hiểu ý nghĩa của “món quà” này. Dùng chính con dao đó, Ameinias kết thúc đời mình, cầu xin sự phẫn nộ của thần linh sẽ đến với Narcissus và nguyền rằng, khi yêu một ai đó thì chính Narcissus cũng bị khinh miệt xa lánh như cách mà hắn đã đối xử với mọi người.

2.

Echo là một nữ thần núi xinh đẹp. Nàng tham gia vào đoàn đi săn của nữ thần Artemis và rất được yêu mến, chỉ hiềm một nỗi, nàng rất thích nói. Trong các cuộc nói chuyện hay tranh cãi, bao giờ nàng cũng là người nói lời cuối cùng.

Một ngày, nữ thần Hera đi tìm chồng, Zeus – người mà Hera rất có lý khi lo ngại – đang tiêu khiển với các tiên nữ khác. Bằng tài nói chuyện của mình, Echo đánh lạc hướng Hera nhằm giúp cho các tiên nữ kia trốn thoát. Khi Hera phát hiện ra chuyện này, nữ thần nổi cơn thịnh nộ: “Từ nay trở đi, đồ ác khẩu đó sẽ phải câm lặng. Ngươi sẽ không bao giờ nói, trừ khi có người nói với ngươi trước và chỉ được phép đáp lại bằng những từ cuối cùng.”

Vì thế, khi tình cờ nhìn thấy Narcissus đang gỡ một con hươu ra khỏi bẫy vào buổi sáng nọ, Echo chỉ biết lặng lẽ đứng nhìn. Nàng chưa bao giờ gặp người nào đẹp như vậy, ngay cả các vị thần bất tử. Một khát khao mãnh liệt bùng cháy, nàng chỉ muốn chạy ngay đến và bày tỏ với chàng trai kia những lời ngọt ngào nhất. Nhưng còn biết làm gì hơn, nàng chỉ biết mấp máy môi trong vô vọng.

3.

Narcissus cảm thấy có người đang nhìn mình liền lên tiếng.

- Ai đó? – hắn gọi to.

- Đó. – Echo rất muốn trả lời nhưng chỉ lặp lại được những gì mà người ta nói với nàng.

- Hãy để ta gặp ngươi.

- Gặp ngươi.

Một chút tò mò, Narcissus liền hô vang lần nữa.

- Ngươi đang gọi ai?

- Ai. – nữ thần đáp lại.

Rồi không thể kìm nén thêm một chút nào nữa, từ chỗ nấp, nàng chạy đến và ôm chầm lấy chàng trai với tất cả sự nhiệt thành. Không còn xa lạ với những hành động như vậy, Narcissus nhanh chóng thoát thân khỏi vòng tay nàng và đi thẳng vào rừng, để những cái bẫy và nàng Echo đang bẽ bàng lại phía sau.

Echo đuổi theo, cố gắng làm gã trai bình tĩnh nhưng tuyệt nhiên không có một âm thanh nào vọng lại. Người thanh niên nhanh chóng biến mất khỏi tầm mắt nàng. Nàng lang thang trong rừng hàng tuần lễ chỉ để tìm kiếm người mình yêu, không ăn không ngủ. Thân thể nàng trở nên hao gầy héo hắt, và rồi, chúng tan biến đi như chưa hề tồn tại. Nàng chẳng còn gì ngoài tiếng nói và vẫn trả lời tiếng gọi của bất kỳ ai, nhưng chỉ là các âm thanh sau cuối. Các hẻm núi cheo leo, những hang cùng sâu thẳm là nhà của nàng. Cho đến ngày nay, nàng vẫn lang thang qua khắp các núi non để tìm kiếm Narcissus.

4.
Đã một tháng kể từ lần gặp gỡ Echo, vào một buổi trưa trong khu rừng hẻo lánh trên núi cao Helicon, Narcisuss ngã khuỵu, kiệt sức vì đi săn và bị săn đuổi. Trước mặt hắn là hồ nước trong suốt và sâu thăm thẳm, đẹp tựa như gương nhờ ánh sáng rọi xuống qua hàng cây trên đầu.
Narcissus đã thấy bóng mình nhiều lần, nhưng chưa bao giờ nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của chính mình. Khi cúi gần và định đưa tay vào mặt hồ vốc nước, hắn chợt giật thột bởi một người tuyệt đẹp cũng đang nhìn mình. Trong số những người đã gặp, không một ai đẹp như người mà hắn nghĩ là vị thần của hồ này. Cặp mắt sáng ngời, những lọn tóc xoăn óng ả rủ xuống như tóc của thần Apollo trên chiếc cổ trắng ngà, đôi môi tươi tắn hé mở. Lần đầu tiên trong đời, hắn đã yêu.
Hắn cúi gần hơn, vươn tay ra để ôm hôn người trong hồ. Tuy nhiên, những gì mà môi và tay hắn cảm nhận được chỉ là làn nước lạnh buốt. Dù đã nhanh chóng rút tay lại nhưng chỉ trong tíc tắc, hình ảnh kia tan ra thành các gợn sóng nhỏ. Narcissus buồn bã nhận thấy, người hắn yêu cũng đang chạy trốn như chính hắn vẫn thường làm. Ngay lúc đó, các sóng nước lắng lại và khuôn mặt kia xuất hiện.
“Đừng bỏ đi, hỡi vị thần xinh đẹp. – hắn nghẹn ngào – Ở lại đi, tình yêu của ta, làm ơn!” 5.
Cứ mỗi lần Narcissus muốn chạm vào người trong hồ, hình hài đó liền nhòa đi và tan ra ngay khi tay hắn tiếp xúc với mặt nước. Hắn vò đầu bứt tai vì đã làm đủ mọi cách nhưng đều vô vọng. Narcissus cay đắng hiểu rằng, hắn sẽ không bao giờ có thể chạm vào tình yêu đích thực của mình được nữa.
Khi cơn xúc động nguôi ngoai và mặt hồ đã lặng, người thanh niên đáng yêu hiện ra nhưng giờ trông thật thảm hại với mái tóc lòa xòa. Nhìn thấy vậy lòng hắn càng xót xa đau đớn.
“Ở lại đi mà, ta xin ngươi! Nếu không thể chạm vào thì ít nhất cũng để ta được ngắm nhìn ngươi, dù chỉ trong chốc lát.”
Từ thân hình đang run rẩy vì đau khổ, những giọt nước mắt nóng hổi lặng lẽ tuôn trào.
6.
Mặt trời lặn. Bóng tối dần bao trùm lên khắp khu rừng nhưng Narcissus vẫn không nhúc nhích. Với hắn, mọi thứ bây giờ chẳng có chút ý nghĩa gì. Điều duy nhất hắn quan tâm là làm sao có thể giữ được chàng trai khó nắm bắt trong hồ.
7.
Bình minh lên, những tia nắng đầu tiên thấy hắn vẫn nhìn chăm chú vào mặt hồ sâu thẳm. Từ từ, người đó xuất hiện nhưng giờ chỉ còn vẻ hốc hác và hoảng loạn. Narcissus chạm tay vào mặt nước, định khẽ âu yếm vị thần yêu dấu, nhưng, như mọi lần trước đó, tất cả thất vọng lại ùa về.
“Ta yêu ngươi! Yêu vô cùng!” – Narcissus tha thiết gào lên hàng nghìn lần với người trong hồ.
Khuôn mặt đó, cũng giống như của Echo, chỉ khẽ mấp máy môi nhưng không thoát ra một âm thanh nào.
8.
Ngày qua ngày, đêm nối đêm, Narcissus không hề rời đi một bước. Hắn quỳ bên hồ, đắm đuối nhìn ngắm và thì thầm bày tỏ với vị thần trong hồ - người mà hắn yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên.
9.
Narcissus cứ ở đó, hy vọng vào một phép màu, rằng người mình yêu sẽ thấu hiểu và đáp lại tình cảm của mình.
Đợi chờ.
Mãi mãi.
10.
Sau đó, các tiên nữ trong núi tìm thấy hắn – thân xác khô kiệt với nỗi xót xa tuyệt vọng còn hằn rõ trên khuôn mặt đau khổ. Khi họ định cử hành tang lễ thì thi thể biến mất.
Bên hồ, nơi hắn gục xuống, mọc lên một bông hoa cánh trắng như tuyết với nhụy hoa như chiếc ly màu vàng có viền đỏ, hương thơm dịu dàng. Bông hoa này luôn nhìn xuống hình ảnh phản chiếu ngay dưới chân mình.
Để tưởng nhớ, các tiên nữ đã lấy tên chàng trai đặt cho hoa. Từ đó, người ta gọi hoa này là hoa Thủy Tiên (Narcissus).