TÔI VÀ NHỮNG SUY NGHĨ LỘN XỘN

Người viết nói riêng, và người sáng tạo nghệ thuật nói chung, thường gặp phải hai vấn đề có phần trái ngược – khi thì có quá nhiều ý tưởng như một đống bùi nhùi, khi thì đầu óc lại hoàn toàn trống trơn. Ngày hôm nay tôi quyết định ngồi lại để thử phân tích chướng ngại vật đầu tiên, làm sao để hiểu và vượt qua nó. Nếu thành công, có lẽ lúc nào đó tôi sẽ thử bắt tay giải quyết vấn đề thứ hai nữa.

Tưởng tượng thế này, trong đầu tôi có một ngàn những mảnh suy nghĩ khác nhau, chúng bay lộn xộn tứ phía, va chạm với nhau, khi thì nhập vào làm một, khi lại vỡ ra trở thành nhiều miếng nhỏ hơn nữa. Những khi ấy, mỗi ý nghĩ đều đua tranh để được góp phần trong câu chuyện tôi muốn kể. Dường như mọi ý tưởng đều có tiềm năng nhưng tôi sẽ không thể bắt tay vào viết nếu chưa thể sắp xếp chúng lại thành một hệ thống có nghĩa. Lúc này hãy nhớ đến trò lắp ghép thường chơi hồi bé, khi bắt đầu ta nên làm gì trước để không bị choáng ngợp bởi hàng trăm hay hàng ngàn mảnh ghép?

Đầu tiên, ta phải phân loại chúng. Cũng như cách ta để riêng những mảnh ghép mang màu sáng của nền trời hay những mảnh màu đậm cho rừng cây, hãy chia ra, đâu là những ý tưởng nghiêng về chi tiết và những ý tưởng thuộc về toàn cảnh. Việc này có thể mất thời gian nhưng chiếm vai trò vô cùng quan trọng, giúp ta tránh được tình trạng “Paradox of Choice” – Nghịch lý khi đối mặt với quá nhiều lựa chọn, mà khi đó quyết định sáng suốt nhất thường không được đưa ra.

Bây giờ khi đã có sự phân chia nhất định, ta sẽ hình dung thật kỹ về bức tranh cần ghép và chọn ra một điểm neo. Đó có thể là hình ảnh cô gái mang váy đỏ nổi bật giữa mênh mông xanh, hay căn nhà gỗ nâu một mình trước không gian tuyết trắng. Điểm neo cũng chính là phần xương sống của câu chuyện – tư tưởng, nhân vật trung tâm, bối cảnh, cao trào xung đột. Ta giữ chặt lấy điểm neo và chỉ có những ý tưởng xoay quanh nó mới cần giữ lại.

Sau cùng, cũng đừng quên rằng ta đang dùng phép so sánh về một trò chơi con trẻ, vì thế hãy cứ tận hưởng niềm vui và để con tim dẫn đường. Đôi khi bạn tìm hoài không ra mảnh ghép phù hợp, nhưng cũng có lúc một lựa chọn ngẫu hứng lại vừa khít đến hoàn hảo. Tôi có thể dành nhiều thời gian để học những kỹ thuật sắp xếp suy nghĩ hiệu quả, nhưng cũng có khi câu trả lời đã luôn nằm sẵn ở đó rồi, việc cần làm chỉ là lắng nghe trái tim thôi!