Cái tết nghèo

Một buổi chiều tà đang dần bao trùm lên khắp thành phố, thấp thoáng chiếc bóng thon nhỏ kéo dài tận xa xa rồi bất chợt hòa vào bóng râm nơi gầm cầu, mất khuất. Trong khung cảnh tĩnh mịch, ánh sáng lờ mờ hắt từ mặt nước phản chiếu từ ánh đèn trên cầu, một giọng nói trầm ấm cất lên:
- Bữa nay mày bán được không mà sao vẻ mặt ủ rũ thế, nhóc Đô?
Bàn tay run run vì cơn lạnh trong tiết trời cuối năm, đôi mắt thâm quầng của nó từ từ nhìn lên rồi đáp lại trong thanh điệu ngập ngừng.
- Dạ... cũng đỡ hơn hôm qua chút chút. Thế còn ...chị Sang thì sao?
- Ui dào, tao thì có gì mà hỏi, mọi ngày như mọi ngày. - Chị nói trong sự buông xuôi, cứ như là cho có câu trả lời.
***
Cuộc sống dưới gầm cầu nơi phố phường thật vô vị và chán chường, cùng sự nhọc nhằn mưu sinh, thiếu vắng tình thương của những đứa trẻ cứ như là "sống tạm". Đêm xuống, ánh đèn đường bên kia đường hắt qua cũng đủ leo loét vài chùm sáng nhỏ nhoi. Như những sinh linh nhỏ bé đang cùng nhịp thở với thời gian, ngày này qua ngày khác vẫn như vậy, một vòng tuần hoàn của cuộc sống không chút hối hả, âm vị hay hi vọng cho ngày mai. Nhưng rồi thời gian cứ thế thấm thoát trôi đi, năm cũ cũng sắp qua đi để rồi một cái tết cổ truyền đang đến gần. Hình như đây cũng là một cái gì đó, hay là một chút sắc màu cho cuộc sống của chúng. Xuân đang về....
- Tết này mấy đứa có dự định gì không? - Chị Sang cất lời hỏi sau một hồi im lặng, mỗi người ngồi một xó xĩnh.
Tiếng nhao nhao của đám trẻ làm rộn ràng cả khu gầm cầu, đứa nào cũng muốn thỏa sức để những giấc mơ của mình được bay lên, dẫu cho là mơ hồ.
- Tao muốn được có quần áo mới, được đi đây đó diện cùng mọi người.
- Còn tao thì muốn được ăn một bữa thật thịnh soạn trong những ngày này.
Nhưng bên cạnh đó cũng có những điều ước thật giản đơn, điển hình như nhóc Đô.
- Còn em muốn được dắt tay ba mẹ dạo quanh chợ hoa, quây quần bên nhau cắt chia những mẩu bánh chưng thơm lừng.
Cả đám lao xao với những lời tâm sự trẻ thơ, đôi chút xen lẫn giọt nước mắt tủi hờn âm thầm lăn nhẹ len vào cõi lòng tái tê.
Nhìn sang bên kia phố, trên con đường lớn trải dài với ánh đèn vàng sáng rực và rộng khắp. Từng dòng người xuôi ngược xen lẫn vào các hàng quán, khóm hoa, chậu kiểng... cùng những khúc hát mừng xuân rộn ràng bật lên một góc chợ hoa xuân ngày tết của Sài thành.
- Các em có muốn đi chơi chợ hoa với chị không nào?
Một đứa tỏ rõ sự hớn hở mà tán thành:
- Ý kiến hay đó chị Sang. Ban ngày tụi mình rong rủi khắp nơi kiếm tiền rồi, giờ cũng phải hòa mình vào niềm vui cùng mọi người chứ.
Đứa khác lại chen ngang...
- Nhưng mà mình đâu có tiền đâu chứ mà ra chợ.
- Giời à! Đâu nhất thiết phải có tiền mới đi được chứ! – Chị Sang trấn an nó.
- Phải ha, thì mình ra đó dạo quanh thưởng ngoạn cho vui thôi chứ có động chi đến mấy thứ đó.
Nói rồi cả đám nô nức tung tăng đến chợ hoa trong niềm vui sướng, quên hẳn đi sự khó nhọc từ sáng giờ và lo lắng về ngày mai.
- Ê nhìn kìa tụi bây, năm nay hoa mai nhiều ghê, có cả quất nữa kìa.
- Vui ghê ha, nhìn mấy bạn nhỏ đang tay trong tay cha mẹ dạo quanh các hàng quán kìa, trông họ mới thật hạnh phúc làm sao.
Đến đây, cả đám chợt lặng đi giây lát, sự mủi lòng làm những tâm hồn trẻ thơ ấy thắt lại. Một đứa trong nhóm cố xua đi nỗi ê chề ấy.
- Ôi! Những con cá cảnh này mới đẹp sao, tao mà có nó chắc tao phải kiếm một cái bể thật to cho nó tha hồ vùng vẫy.
- Hay là mày để dành tiền mua cá rồi thả xuống sông Sài Gòn nơi tụi mình đang ở đi.
Rồi cả bọn ồ cười lên trước sự bỡn cợt của đôi bạn, quên đi sự chạnh lòng vừa mới khi.
Đêm đã về khuya, màn đêm không thể giăng kín cả con đường hoa bởi ánh đèn đường mãi sáng, rồi những dây đèn đốt nóng vây kín cả vườn mai để hối thúc cây kịp ra hoa. Con đường mới nãy còn nhộn nhịp tưng bừng sắc xuân giờ đã vắng tanh, các chủ vườn đã yên giấc bên những cành hoa, các bạn nhỏ cũng đã quay về tự khi nào. Ánh trăng lồng lộng trên trời cao cùng muôn Vì sao lấp lánh xin hẹn đến mai lại đến khi bình minh lên cao. Cũng như không khí những ngày cuối năm nơi đây xin hẹn lại tối mai rồi sẽ lại tới, để chào đón những phút giây thiêng liêng trong giao thừa.
Trăng khuất, bình minh dần lên cao báo hiệu ngày mới bắt đầu. Ánh mặt trời vờn trên cành lá, những cánh hoa tươi tắn lóe sáng lên bởi giọt sương đêm đọng lại phản chiếu ánh nắng ban mai. Ong bướm nô nức kéo đến hòa mình vào sắc hoa ngào ngạt ngát hương nồng, bay nhấp nhô trên con đường hoa. Gió nhẹ nhàng đưa thoang thoảng dịu mát, làm những cành hoa đong đưa qua lại như đang đón chào một mùa xuân mới. Các chủ vườn vẫn với những công việc thường nhật, chăm sóc các chậu cây cảnh. Và các bạn nhỏ nơi gầm cầu cũng thế, vẫn tiếp tục trên con đường mưu sinh của mình trong ngày cuối năm.
- Báo đây! Báo đây! Báo với những trang tin về ngày xuân đây!
Với những tờ báo số xuân, chị Sang cùng những đứa khác như những cánh chim én trở về, đem mùa xuân sang nơi nơi. Bên cạnh đó, nhóc Đô cũng ra sức cho ngày cuối năm.
- Mời cô chú mua vé số ạ! Mua nhiều trúng nhiều ăn tết lớn, chúc cô chú gặp nhiều may mắn!
Những ngày cuối năm này ai ai cũng đều hớn hở vào ngày mai, ngày tết cổ truyền. Những cô cậu sinh viên háo hức trở về quê nhà sau một kỳ học căng thẳng, người đi làm luôn mong mỏi một điều là sẽ kiếm thật nhiều tiền để tết này được đầy đủ sung túc trong gia đình. Còn những em nhỏ lang thang trên phố thì sao? Họ muốn gì, cần gì và sẽ về đâu khi một phần thiết yếu của ngày tết là được sum vầy bên gia đình. Cuộc đời họ như bị mù quáng lối đi, "đi" để biết mình đang "chuyển động" chứ chẳng hề biết mình sẽ đi đâu về đâu? Như đang bị một đám mây đen vây kín không tìm thấy được niềm mơ ước, dù là nhỏ nhoi. Và rồi... hoàng hôn cuối cùng trong năm đang dần buông xuống, dốc màn đêm lạnh lẽo lên cả phố phường; kết thúc cho một ngày dài và khép lại một năm trời ròng rã. Nơi gầm cầu, những đứa trẻ đã tụ lại đông đủ sau một ngày phiêu bạt trên dòng đời.
- Chị Sang ơi! Tết này chúng ta sẽ tổ chức gì không?
- Tổ chức gì là sao? - Chị tỏ ra ngỡ ngàng trước câu hỏi ngây ngô của đứa em nhỏ.
- Thì...như là đi chơi hay là mua gì đó ngon hơn một chút để cùng ăn uống trong ngày ấy.
Ngẫm nghĩ chập lát, chỉ mới đáp lại.
- Ừm! Thì chị cũng tính kêu mấy đứa chung tiền lại mua vài cái bánh chưng để sáng mồng một chia nhau ăn cho có không khí ấy mà.
- Vậy chúng mình cùng góp lại đi, ai có ít nhiều gì cũng được.
. . . .
Cả đám chụm đầu lại để đề xuất đủ những ý kiến cho ngày mai thật rôm rả và hăng hái, dù không biết là thực hiện được bao nhiêu. Còn nhóc Đô thì đang co rúm lại xó khác. Lòng gợi buồn man mác khi những kí ức xưa chợt ùa về trong cô quạnh. Thấy vậy, chị Sang bèn tách ra sự sôi nổi bên ấy để đến bên ân cần hỏi han, sẵn sàng tâm sự cùng như một người chị thâm tình.
- Em làm sao vậy, tụi nó bên kia đang vui thế cơ mà?
Nó vẫn rưng rưng nước mắt, đành quay mặt sang chỗ khác hòng lánh đi ánh mắt đồng cảm của chị Sang.
- Nhóc Đô này, chị đang nói chuyện với em mà. Có đau ốm gì không đấy?
- Em không sao đâu chị à, chẳng qua em thấy buồn nên vậy thôi!
- Tại sao vậy, có thể trải lòng cho chị cùng được không?
Lặng thầm một lát, nó ngước nhìn chị Sang rồi từ tốn trả lời.
- Gia đình em trước đây cũng thuộc dạng bình thường, đủ ăn đủ mặc bước qua ngày tháng. Nhưng khi gia đình gặp chút trở ngại trong kinh tế thì yên bình không còn trong mái ấm này nữa.
. . .
- Em cứ tiếp đi, cứ nói ra hết những nỗi niềm của mình em sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.
- Trong những lúc thế này đáng lí ra ba mẹ phải cùng nhau vượt qua, ngặt nỗi ba em tỏ ra chán nản, rượu chè cờ bạc đến nỗi mang nợ đầy đầu. Những lần say xỉn về lại lôi mẹ ra chửi bới đánh đập, rồi từ đó em buộc phải chia tay mái trường thân thương.
Đến đây, bờ mi kia đã không ngăn được dòng lệ ứa ra hoen cay. Nhắm mắt cố ngăn lại dòng lệ tuôn trào, đành đưa tay gạt ngang những giọt nước mắt tủi hờn, nó lại tiếp...
- Sầu thảm, bị chấn thương sau những trận đòn ấy, mẹ cũng ra đi. Còn ba thì bị bỏ tù vì không xoay sở được số nợ cứ ngày mỗi lớn theo lãi suất, em đành trôi dạt lên đây mưu sinh nhờ một nhà thuyền buôn tốt bụng cho đi nhờ cùng với dăm ba đồng trong tay.
Không khí nơi đây thật ngột ngạt, cùng tiếng ồn ã trên cầu lại làm cho nơi đây thật não nề. Chị Sang cũng muốn xua đi những u buồn ấy nhưng không thể, bởi vì hoàn cảnh của chị cũng thật đáng thương như ai kia chẳng kém gì.
- Giờ nếu cho em một phần thưởng cuối năm, em sẽ muốn gì?
Nhóc Đô cười nhẹ trên bờ môi, coi đó là một chuyện đùa cho vui của chị. Bởi vì trước giờ cậu chưa từng được thưởng thết gì ngoài những phần thưởng học sinh giỏi trong những năm còn cắp sách đến trường. Chị Sang hỏi lại cứ như nửa thật nửa đùa.
- Thì em cứ nói thử xem!
- Em muốn... được về lại mái nhà xưa.
- Em vẫn còn luyến thương nơi ấy à?
- Ba em giờ chắc đã mãn hạn tù rồi, dù năm tháng qua căm hận ông ấy nhưng em vẫn muốn quay về đoàn tụ, bỏ qua tất cả để cùng đón một cái tết của dân tộc, thắp nén nhang cho tổ tiên và mẹ.
- Chị thật cảm động trước tấm lòng của em.
- Nhưng em biết sẽ không còn phần thưởng nào nữa rồi. Dù sao cũng cảm ơn chị đã lắng nghe những chuyện không vui của em.
Và hôm nay như những ngày trước đó, chợ hoa gần đó lại náo nhiệt hơn hẳn. Những chậu hoa cuối cùng đã được chuyển từ vườn lên đây hết. Trời càng về khuya càng rét, gió vẫn thổi từng cơn lạnh buốt, càng giá băng hơn cả tâm hồn thơ dại với những đứa trẻ đường phố. Một đứa hồng hộc chạy vào...
- Chị Sang ơi, em đã mua về rồi đây!
Nhóc Đô đang lim dim ngủ thì bật dậy.
- Ủa? Khuya rồi mà còn mua đồ ăn về à?
- Có đâu, đây là tấm vé xe về Long An của em đó.
Niềm vui bất ngờ từ tấm vé về quê mà bao ngày qua hằng ao ước làm nó khựng lại. Lòng rưng rưng nỗi xúc động, nước mắt lại rơi ra như thay cho lời muốn nói.
- Cảm ơn chị Sang, vậy là phần thưởng mà lúc nãy chị nói đây sao?
- Đúng vậy, nhưng không phải là của mình chị, mà đây là tấm lòng của tất cả các bạn ở đây dành cho em. Bọn chị đã bàn nhau và lấy ra một phần tiền quỹ ăn tết của chúng mình mua cho em đó. Hãy về quê sum vầy bên gia đình thật vui vẻ, em nhé!
- Cảm ơn! Cảm ơn chị, em sẽ không bao giờ quên ân tình này của mọi người. Em rất hạnh phúc về món quà này dù cho đó có là phần thưởng cuối cùng của mình.
- Thôi không còn sớm nữa. Em mau thu dọn đồ đạc chuẩn bị ra bến cho kịp chuyến, ngay sáng sớm mai là em đã ở nhà mình và cùng nhau đón tết nồng ấm rồi.
Tại bến xe miền đông, quang cảnh về tết thật rộn ràng. Từng đoàn xe nối đuôi nhau rời bến đi về các tỉnh lẻ, rồi đây sẽ trở nên vắng lặng khi thâu đêm canh tàn hôm nay. Nhóc Đô lên xe về quê trong niềm hớn hở vui mừng trực trào. Xe chuyển bánh rời bến về lại quê nhà, người chưa đến nơi nhưng tâm hồn nó như đã nhảy múa hoan hỉ nơi đó rồi.
Vào thời khắc giao thừa, đám bạn nhỏ đường phố tập trung trên thành cầu cùng ngước mắt lên trời cao ngắm nhìn từng tràng phảo bông bắn tung tóe vang rần trời với đủ sắc màu.
Và hay chăng nhóc Đô cũng đang nhìn từ ô cửa kính xe ra nơi ấy, cùng đón giao thừa phút thiêng liêng. Tuy không kề bên tháng ngày nhưng con tim, ánh mắt luôn hướng nhìn về nhau. Cái tết của những đứa trẻ ấy thật nghèo về vật chất, nhưng nghĩa tình thì thật nhiều, chan chứa thật giàu có hơn gì hết.