Để cân bằng phương trình phản ứng hóa học giữa nhôm (Al) và axit nitric (HNO3) tạo ra muối nhôm nitrat (Al(NO3)3), khí nitơ (N2) và nước (H2O), ta cần xác định số lượng nguyên tử của từng chất tham gia phản ứng và sản phẩm.

Phương trình phản ứng ban đầu là:

\[
\text{Al} + \text{HNO}_3 \rightarrow \text{Al(NO}_3\text{)}_3 + \text{N}_2 + \text{H}_2\text{O}
\]

### Bước 1: Xác định số nguyên tử trong từng chất

- Nhôm (Al): 1 nguyên tử
- Axit nitric (HNO3): chứa 1 nguyên tử hydro (H), 1 nguyên tử nitơ (N), và 3 nguyên tử oxy (O).
- Muối nhôm nitrat (Al(NO3)3): Nhôm có 1 nguyên tử, nitrat (NO3) có 3 nhóm, do đó 3 nguyên tử nitơ và 9 nguyên tử oxy.
- Khí nitơ (N2): 2 nguyên tử nitơ.
- Nước (H2O): 2 nguyên tử hydro và 1 nguyên tử oxy.

### Bước 2: Thiết lập phương trình cân bằng

Để cân bằng phương trình, ta sẽ điều chỉnh hệ số của các chất tham gia để số lượng nguyên tử của từng nguyên tố ở bên trái và bên phải phương trình là bằng nhau.

Ban đầu, phương trình chưa cân bằng. Bây giờ ta sẽ thử nghiệm với các hệ số:

1. Viết lại phương trình và thêm các hệ số:

\[
\text{4 Al} + \text{10 HNO}_3 \rightarrow \text{4 Al(NO}_3\text{)}_3 + \text{N}_2 + \text{5 H}_2\text{O}
\]

### Bước 3: Kiểm tra lại số nguyên tử

- Bên trái:
- Nhôm (Al): 4
- Hydro (H): 10
- Nitơ (N): 10
- Oxy (O): 30

- Bên phải:
- Nhôm (Al): 4
- Hydro (H): 10 (từ 5 H2O)
- Nitơ (N): 10 (4 từ Al(NO3)3 và 2 từ N2)
- Oxy (O): 30 (từ 4 Al(NO3)3)

Vậy, phương trình đã được cân bằng:

\[
4 \text{ Al} + 10 \text{ HNO}_3 \rightarrow 4 \text{ Al(NO}_3\text{)}_3 + 1 \text{ N}_2 + 5 \text{ H}_2\text{O}
\]

### Giải thích:

- Nhôm (Al) phản ứng với axit nitric (HNO3) tạo thành muối nhôm nitrat (Al(NO3)3), khí nitơ (N2), và nước (H2O).
- Phản ứng này là một phản ứng oxi hóa khử, trong đó nhôm bị oxi hóa, và nitrat bị khử thành nitơ.

Hy vọng bạn đã hiểu rõ cách cân bằng phương trình!