BỮA CƠM TRẮNG

Đã hai mươi mùa nắng trôi qua. Đã hai mươi mùa mưa đổ xuống ngôi nhà nhỏ bên sông. Má vẫn âm thầm ngồi thở dài ngoài đầu hè, đôi mắt dõi về phương Nam mòn mỏi.

***

Nắng đổ dài một vệt thăm thẳm trên cánh đồng xanh mút mần. Mấy đứa trẻ con túm tụm nhau đằng ngã ba, xôn xao bàn tán. Có lẽ, bọn chúng sắp bày trò trốn tìm. Gương mặt đứa nào đứa nấy căng ra rồi chùng lại đầy vẽ triết lý. Thằng Tuấn, lớn nhất bọn, dõng dạc tuyên bố điều gì đó rồi cả đám ngúc ngắc mấy cái đầu hoe nắng tán thành. Trời ạ! Có gì đâu, chẳng qua cũng chỉ cái luật chơi mà bọn con nít chúng tôi đã thuộc làu làu còn làm ra bộ trịnh trọng. Nào là không núp gần chủ, không chơi cứu, không được nhìn trộm. Chỉ có bấy nhiêu đấy thôi. Anh em tôi nép trong kẹt nhà nhìn theo ao ước. Bọn chúng đã thống nhất và dùng cách "nhiều ra ít bị" để lựa chọn đứa bị phạt đầu tiên. Trò chơi cứ thế càng ngày càng cuốn hút mà không có anh em tôi.

Thôi thì như một cái cớ, má kêu trời, khóc đất hết bụi tre này đến bến sông kia. Ngôi nhà chỉ còn lại hai đứa trẻ ngồi chết trân trong góc. Bữa cơm trưa trở thành bữa tiệc thịnh soạn cho con Tô, lão Miu và đám gà cồ gầy tọp. Trời ơi! Lũ chúng mày còn tranh nhau nỗi gì chứ, bữa trưa của anh em tao giờ của chúng mày rồi còn gì!

Màn đêm rũ rượi buông trùm kín căn nhà lạnh te với ánh đèn dầu lay lắt. Má lê từng bước chân nặng nhọc vào nhà nằm phịch xuống ván. "Tao chết cho rồi. Tụi bây ráng mà sống với ba bây. Tao chết đi cho ổng hả dạ". Tôi bò tới ôm chầm lấy má van vỉ "Con lạy má, má đừng chết bỏ con mà má". Nước mắt tôi chảy dài với đôi tiếng nấc nghẹn ngào. Anh Hai tôi ngồi im trong góc, mặt cuối gằm xuống lầm lì. "Răng mà phải nén chịu khổ quá rứa Hai. Hai muốn khóc thì cứ khóc to đi, muốn gào thét hãy gào thét đi. Mấy móng tay kia có tội chi đâu, Hai cắn chi mà cắn miết cho bật máu ra rồi Hai kìa".

Hai tôi ngủ luôn trong góc nhà co ro như con chó Tô. Tôi thiếp đi bên má, chốc chốc lại giật thót mình ghé tai bên mũi xem má có còn thở nữa không. Chập chờn thức, chập chờn ngủ cho ánh trăng mặt sức lênh láng liếm láp những hạt cơm còn vươn vãi trên nền gạch. Con Tô nhảy vồ ra sủa dồn lên mấy tiếng. "Phịch!" nó cụp đuôi ẳng vội ra bến. Ba về. Ba liêu xiêu bước thấp bước cao trên mấy bậc thềm. Tấm liếp cửa đánh bật xuống nền tròng trành. Ba đứng đó, đen đặc trước mặt tôi. Giọng ba hằn học, nhàu úa thứ ngôn ngữ thề bồi của những con người chìm sâu dưới mục rữa cuộc sống.

Bằng chút sức lực mỏng manh của đứa trẻ lên sáu bị bỏ đói từ trưa đến tối, tôi cố đẩy ba ra. Nhưng khi cơn tức giận đang dâng lên cuồn cuộn chừng cuốn phăng tất cả những bức bách, khốn cùng ra ngoài thì sự cố gắng non dại, yếu đuối của tôi vô hình trở thành lực cản. Bàn tay ba giơ lên "bốp". Khắp các cơ mặt tôi tê dại, toàn thân tê dại, đầu óc quay cuồng. Tôi đổ ịch xuống ván, chìm sâu trong đau đớn, trong cơn đói cồn cào, trong sợ hãi đến tột cùng.

...

Sáng hôm sau, khi tôi tỉnh dậy, đã thấy ba dắt xe ra đi bỏ lại sau lưng mấy tiếng chửi đổng. Anh tôi vẫn ngồi trong góc nhìn theo bằng đôi mắt đờ đẫn. Đầu kia tấm ván, má nằm nghiêng, dáng điệu co quắp, mặt úp vô tường. Tôi nín thở để nghe tim má đập, để thấy nhúm cơ bụng của má phồng lên rồi xệp xuống. Với đứa con nít như tôi thế có nghĩa là má vẫn còn sống.

Tôi lò dò xuống bếp. Căn bếp lạnh tanh, bụi tro bị gà bới tung tóe. Tôi múc luôn gáo nước lạnh cho vào bụng. Bữa sáng của anh em tôi chỉ có vậy. Thằng Tít lơ láo chạy sang rủ anh em tôi chơi nhảy dây. Chừng như đoán được điều gì đó đang xảy ra, nó nhét vội miếng ổi ghẻ chua lè vào tay tôi rồi chuồn thẳng, bỏ mặt anh em tôi trong kẹt nhà lâu, thật lâu.

Non trưa, bà Năm sau nhà chống gối sang hỏi thăm. Hai người đàn bà một già, một trẻ tỉ tê chuyện gì đó mà anh em tôi không tài nào hiểu được. Tôi nghe tiếng má khóc thút thít, tiếng sịt mũi sột soẹt, tiếng bà Năm thở dài "Nhìn hai đứa nhỏ thương quá chừng mà bây. Thôi thì cũng do cái tội nhà nghèo mà ra."

"Tội nhà nghèo là tội chi rứa Hai, là anh em mình làm ba má buồn hả Hai?" Hai tôi đưa mấy móng tay cụt ngủn lên miệng cắn thay cho câu trả lời.

Bà Năm nhòm nhòm, ngó ngó quanh gian bếp. Cái nồi nấu cơm méo mó đủ chiều nằm sóng soài trên chạn tre như thách thức cả chục hay cả năm bảy chục lần bị nện xuống nền, đá ra sân, ném vào bụi tre hay hất tung lên gốc dừa. Cái lý do để nó bị hành hạ có đủ, mà nó thì có tội gì đâu. Chỉ như trưa qua "Tui nấu cơm trắng đó, ông ăn đi rồi tối cho mấy đứa nhỏ nhịn đói." "Tui làm đến còng lưng, mờ mắt, chẳng lẽ muốn ăn bữa "cơm không" cũng không được hay răng mà bà lầm rầm miết rứa!?" "Tui có lo, có giữ cũng cho con, cho cái nhà ni chớ có dành chi riêng cho tui mô nơ." Chỉ có bấy nhiêu đấy thôi.

Dấu tích của một ngày lộn xộn, của ba bữa tắt bếp làm bật lên cái chép miệng xót xa từ khuôn mặt móm mém của bà Năm. "Thằng Mót đi nấu cơm cho em ăn đi con". Hai tôi khẽ lắc đầu, có lẽ Hai không muốn nói "Gạo đâu còn mà nấu hở bà Năm!" Những hạt gạo cuối cùng đã thành cơm từ trưa qua, bữa cơm mà anh em tôi đành nuốt nước mắt nhìn lũ chó mèo hí hửng chén đến no cành.

Tôi nhào tới níu chặt lấy tay bà Năm "Bà Năm ơi, bà Năm đừng dề, chút nữa ba con dề không có bà Năm, ba đánh má chết mất". Bàn tay xương xương, khô háp gỡ nhẹ tay tôi "Chừng mô ba con dề, con kêu cái bà Năm qua, bà dề cho heo ăn cái đã."

Tôi buông thỏng đôi tay hụt hẫng nhìn vị cứu tinh của mình lụm khụm bước đi. Ngoài kia đám bạn vẫn tíu tít cười nói