Chất X là muối acid của acid H3PO4. Cho a mol H2SO4 vào dung dịch chứa a mol X thu được dd chứa 2 chất tan. Khi cho a mol X phản ứng với 2a mol NaOH thu được 1 chất tan duy nhất. Xác định CTPT của X và viết pt phản ứng đã xảy ra

Chất X là muối acid của acid H₃PO₄, có thể là H₂PO₄⁻ hoặc HPO₄²⁻. Để xác định công thức phân tử của X, chúng ta sẽ dựa vào các thông tin đã cho.

1. **Phản ứng với H₂SO₄:**
- Khi cho a mol H₂SO₄ vào dung dịch chứa a mol X, thu được dung dịch chứa 2 chất tan.
- Phản ứng giữa H₂SO₄ và X có thể tạo ra một muối mới và acid H₃PO₄ (nếu X là muối H₂PO₄⁻) hoặc có thể không xảy ra phản ứng (nếu X là HPO₄²⁻). Tuy nhiên, vì có 2 chất tan nên có khả năng là X là H₂PO₄⁻ (Lưu ý: H₂SO₄ là một acid mạnh, nó có thể thay thế H trong muối H₂PO₄⁻, tạo ra H₂SO₄ và muối mới).

2. **Phản ứng với NaOH:**
- Khi cho a mol X phản ứng với 2a mol NaOH, thu được 1 chất tan duy nhất.
- Nếu X là H₂PO₄⁻, thì phản ứng với NaOH sẽ như sau:
\[
H₂PO₄⁻ + 2NaOH \rightarrow Na₂HPO₄ + 2H₂O
\]
- Điều này cho thấy chúng ta sẽ thu được một muối duy nhất là Na₂HPO₄, do đó có 1 chất tan.

Nếu X là HPO₄²⁻, thì phản ứng với NaOH sẽ tạo ra Na₂HPO₄ và NaOH vẫn còn trong dung dịch, dẫn đến nhiều chất tan trong dung dịch, do đó không phù hợp.

**Kết luận:**
- Chất X là muối H₂PO₄⁻ (dihydrogen phosphate).
- Công thức phân tử của X là NaH₂PO₄ (nếu tính cả ion natri) hoặc H₂PO₄⁻ (nếu chỉ tính muối acid).
- Phương trình phản ứng với H₂SO₄:
\[
H₂PO₄⁻ + H₂SO₄ \rightarrow H₃PO₄ + Na₂SO₄
\]
- Phương trình phản ứng với NaOH:
\[
H₂PO₄⁻ + 2NaOH \rightarrow Na₂HPO₄ + 2H₂O
\]

Vậy, chất X có công thức là H₂PO₄⁻ và các phản ứng đã xảy ra như trên.