### Bài 1:

Giả sử số người trên xe khách thứ nhất là \( n \).

Số người trên xe khách thứ hai sẽ là \( n + 10 \).

Tổng số người trên cả hai xe là:
\[
n + (n + 10) = 50
\]
Giải phương trình này:
\[
2n + 10 = 50
\]
\[
2n = 50 - 10
\]
\[
2n = 40
\]
\[
n = 20
\]

Vậy số người trên xe khách thứ nhất là 20 và trên xe khách thứ hai là:
\[
20 + 10 = 30
\]

**Kết luận:** Chiếc xe thứ nhất chở 20 người và chiếc xe thứ hai chở 30 người.

---

### Bài 2:

Gọi tuổi anh là \( a \) và tuổi em là \( e \).

Theo đề bài, ta có hai điều kiện:
1. **Điều kiện 1:** Bốn năm trước, anh gấp 5 lần tuổi em:
\[
a - 4 = 5(e - 4)
\]

2. **Điều kiện 2:** Hiện tại, tuổi anh gấp 3 lần tuổi em:
\[
a = 3e
\]

**Giải hệ phương trình:**

Thay \( a \) từ điều kiện 2 vào điều kiện 1:
\[
3e - 4 = 5(e - 4)
\]
\[
3e - 4 = 5e - 20
\]
\[
-4 + 20 = 5e - 3e
\]
\[
16 = 2e
\]
\[
e = 8
\]

Thay \( e \) trở lại điều kiện 2 để tìm \( a \):
\[
a = 3e = 3 \times 8 = 24
\]

**Kết luận:** Anh 24 tuổi và em 8 tuổi.